Dwór polski : literackie obrazy w prozie XIX i XX wieku
Jak wyglądały dwory? Kim byli ich mieszkańcy? Czym charakteryzowała się domowa przestrzeń i kto ją tworzył? W jaki sposób pisarze utrwalili ten mikroświat w literaturze? Dwór czy dworek stanowi główne tło wielu polskich utworów literackich z XIX i początku XX wieku. Nie tylko jako dom, w którym prowadzi się bogate życie towarzyskie. Oprócz sfery obyczajowej w literackim obrazie dworku również ważna jest
również specyfika polska, co wynikało z uwarunkowań historycznych. Nawet dziś, kiedy świat ziemiański w dawnej postaci stał się reliktem przeszłości, dwory jako przestrzeń materialna i symboliczna są stałym elementem polskiego pejzażu kulturowego. Książka przedstawia obraz dworu opisanego w polskiej prozie XIX i początku XX wieku. Jest to zatem obraz wykreowany, ale przecież wiarygodnie - bo z pierwszej ręki - odzwierciedlający obraz świata dworskiego. Potęga literatury polega na tym, że utrwaliła ten obraz dworu, a ponadto stworzyła takie wzorce, które chciano realizować, urzeczywistniać - dawniej i dziś. W literaturze polskiej dwór przedstawiony jest nie tylko jako gniazdo rodzinne, ale w szerszej perspektywie - jako przestrzeń symboliczna, ogólnonarodowa; jako dom patriotyczny, gdzie przetrwała polskość. Czytelnik będzie miał okazję poznać codzienny, jak i świąteczny rytm dnia związany z dworem wpisanym w wiejską rzeczywistość i w tamtejszy mikroświat. Autorka zwraca uwagę na to, jak bardzo tradycja i zwyczaje wpływały na życie dworu. Przedstawia to m.in. poprzez ukazanie barwnych obyczajów, bogactwa kulinarnego, religijności czy sposobów leczenia charakterystycznych dla przestrzeni dworskiej. Bazą źródłową książki jest polska proza XIX i XX-wieczna, dotąd nieopracowana szczegółowo pod kątem zagadnienia dworu. W licznych pozycjach poświęconych tematyce dworu dominuje rys historyczny i dokumentalny. Kilka najbardziej znanych polskich powieści służy niezmiennie jako przykłady omawiane w kontekście obyczajów dworskich wraz z pamiętnikami ziemiańskimi i literaturą wspomnieniową. Ten wybór autorka książki rewiduje i znacząco rozszerza.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Emanuela Tatarkiewicz. |
Hasła: | Dwory - w literaturze polskiej Ziemiaństwo - w literaturze polskiej Proza polska - tematyka - 19-20 w. |
Adres wydawniczy: | Warszawa : PWN, 2019. |
Wydanie: | Wydanie I. |
Opis fizyczny: | 364, [4] strony : ilustracje ; 21 cm. |
Uwagi: | Bibliografia na stronach 357-[365]. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- WSTĘP 6
- I ARCHITEKTURA DWORU POLSKIEGO 16
- 1. Wzorce prawdziwego dworku 17
- 2. Architektura literackiego dworu 24
- II „TAK TU ŁADNIE, WESOŁO I PRZYTULNIE” 48
- 1. Domowa przestrzeń 49
- 2. Wykwintne przedmioty 68
- III „ROZMAITOŚĆ W JEDNOŚCI” 78
- 1. Zaplecze dworu 79
- 2. Roślinna świta 92
- IV MIESZKAŃCY DWORÓW 102
- 1. Wielka rodzina 103
- 2. Panny respektowe 110
- 3. Służący 116
- 4. Dzikie i oswojone zwierzęta 121
- V MIKROŚWIAT 132
- 1. Wieś – prowincjonalny świat 133
- 2. Daleko od miasta 138
- 3. Chłopi – bliscy sąsiedzi 143
- VI ZWYCZAJNE ŻYCIE 158
- 1. Droga 159
- 2. Płomień świecy 163
- 3. Ciepło z kominka 167
- 4. Ochrona dworu 172
- 5. Higiena, ale nieprzesadna 177
- 6. Dworskie apteczki 182
- 354-368_PRZYPISY.indd 366 9/19/19 5:41 PM
- SPIS TREŚCI
- 7. Pełen talerz 191
- 8. Nie tylko samowar 203
- VII „RYTUAŁY ZACHOWANIA POWSZEDNIEGO” 208
- 1. Celebrowanie codzienności 209
- 2. Konwencjonalna matryca 225
- 3. Tradycyjne polowania 228
- 4. Podejmowanie gości 235
- 5. Odpowiednie wykształcenie 239
- 6. „Dwór modli się każdą drzazgą swej ściany” 249
- VIII „JEDYNA RÓŻNICA W FORMIE” 256
- 1. Różnice między zaborami 257
- 2. Architektura prestiżowa 261
- 3. Pieniądz i szlachectwo 270
- 4. Dwory męskie i żeńskie 285
- IX OBYCZAJE WSPÓLNE DLA POLAKÓW 286
- 1. Dom pełen obyczajów 287
- 2. Święta Bożego Narodzenia i Wielkiejnocy 291
- 3. Rytm świąteczny 302
- X „OAZA KWIECISTA ŚRÓD PUSZCZY SAHARY” 306
- 1. Patriotyczny dom 307
- 2. „Dom ten, księga żywa pokoleń, budowany był przez dzieje” 310
- 3. „Odcinki przeszłości” 323
- 4. Drzewo wyrwane z korzeniami 342
- Wykaz nazw majątków 354
- Bibliografia 356
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)