Ryby i bezkręgowce morskie : pozyskiwanie, właściwości i przetwarzanie
Podręcznik o zwierzęcych zasobach morza wykorzystywanych do produkcji żywności jest napisany ze znakomitą znajomością przedmiotu i niewątpliwą pasją. Jest to vademecum zarówno dla studentów, doktorantów, towaroznawców, producentów żywności, jak i dla czytelników o wielostronnych zainteresowaniach, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę w różnych dziedzinach nauki. Studiując
książkę nie można wszakże oprzeć się refleksji, jak my, ludzie, jesteśmy bardzo zaborczy i bezwzględni w podporządkowaniu przyrody własnym celom. Świadczą o tym niektóre metody połowu, a zwłaszcza służące temu narzędzia. Jednocześnie budzą uznanie osiągnięcia nauki, umożliwiające wnikliwą analizę chemicznych i biochemicznych procesów zachodzących w organizmach zwierzęcych zarówno za ich życia, jak i podczas przetwarzania w produkty żywnościowe. W książce, w części ogólnej, w chronologicznym porządku scharakteryzowano: środowisko naturalne ryb i bezkręgowców morskich, metody ich pozyskiwania, gatunki poławianych zwierząt morskich, ich wartość użytkową. W obszernej części szczegółowej omówiono poszczególne procesy technologiczne, dotyczące obróbki surowców morskich, m.in. takie jak: chłodzenie, zamrażanie, suszenie, solenie i marynowanie, wędzenie, konserwowanie, wytwarzanie mączki rybnej, koncentratów i izolatów białkowych. Przedmiotem odrębnych rozważań jest jakość produktów rybnych, wytwarzanych z uwzględnieniem zasad tak bardzo dziś przestrzeganej w krajach Unii Europejskiej Dobrej Praktyki Produkcyjnej. Istotnym uzupełnieniem pracy jest, zawierający ok., 240 haseł, czterojęzyczny słownik nazw gatunków ryb słodkowodnych i morskich o największym znaczeniu gospodarczym.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Zdzisław E. Sikorski. |
Seria: | Żywność, Jakość, Technologia |
Hasła: | Ryby morskie - technologia Mięczaki - technologia Skorupiaki - technologia Podręczniki akademickie |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2004. |
Opis fizyczny: | XIV, 391 s. : il. ; 24 cm. |
Uwagi: | Bibliogr. przy rozdz. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- 1. Surowce żywnościowe z morza i ich przetwórstwo, a nauka o żywności
- 1.1. Nauka o żywności
- 1.2. Przemysł rybny a przemysł żywnościowy
- 1.3. Przydatność książki dla technologów żywności
- Literatura
- 2. Pozyskiwanie ryb i bezkręgowców morskich
- 2.1. Czynniki wpływające na zasobność akwenów
- 2.1.1. Wprowadzenie
- 2.1.2. Czynniki fizyczne
- 2.1.3. Chemiczne czynniki środowiska morskiego
- 2.2. Łańcuch pokarmowy w środowisku wodnym
- 2.2.1. Produkcja pierwotna
- 2.2.2. Organizmy zwierzęce
- 2.3. Narzędzia połowu
- 2.3.1. Różnorodność narzędzi
- 2.3.2. Narzędzia kolne i zahaczające
- 2.3.3. Narzędzia pułapkowe
- 2.3.4. Sieci
- 2.3.5. Inne narzędzia
- 2.4. Statki rybackie
- 2.4.1. Ogólna charakterystyka
- 2.4.2. Statki bliskiego i średniego zasięgu
- 2.4.3. Tuńczykowce
- 2.4.4. Trawlery
- 2.4.5. Bazy i statki pomocnicze
- 2.5. Dostępność żywych zasobów mórz do eksploatacji
- 2.5.1. Czynniki biologiczne
- 2.5.2. Czynniki techniczne i technologiczne
- Literatura
- 3. Charakterystyka morskich surowców żywnościowych
- 3.1. Budowa ryb i bezkręgowców morskich
- 3.1.1. Ryby
- 3.1.2. Jadalne bezkręgowce morskie
- 3.2. Charakterystyka surowców o największym znaczeniu gospodarczym
- 3.2.1. Wprowadzenie
- 3.2.2. Ryby śledziowate
- 3.2.3. Ryby makrelowate
- 3.2.4. Ryby dorszowate
- 3.2.5. Ryby łososiowate
- 3.2.6. Ryby jesiotrowate
- 3.2.7. Ryby płastugokształtne
- 3.2.8. Ryby skorpenowate
- 3.2.9. Rekiny
- 3.2.10. Inne ryby morskie
- 3.2.11. Ryby karpiowate
- 3.2.12. Ryby okoniowate
- 3.2.13. Inne ryby słodkowodne
- 3.2.14. Głowonogi
- 3.2.15. Ślimaki morskie
- 3.2.16. Małże
- 3.2.17. Skorupiaki
- Literatura
- 4. Wartość użytkowa morskich surowców żywnościowych
- 4.1. Wprowadzenie
- 4.2. Wymiary i udział części jadalnych
- 4.3. Główne składniki chemiczne
- 4.3.1. Wprowadzenie
- 4.3.2. Woda
- 4.3.3. Białka
- 4.3.4. Niebiałkowe związki azotowe
- 4.3.5. Lipidy
- 4.3.6. Witaminy
- 4.3.7. Składniki mineralne
- 4.4. Sensoryczne właściwości surowców
- 4.4.1. Barwa
- 4.4.2. Zapach
- 4.4.3. Tekstura i soczystość
- 4.4.4. Smak
- 4.5. Stan mikrobiologiczny surowców po złowieniu
- 4.6. Pasożyty ryb i bezkręgowców morskich
- 4.6.1. Występowanie i zagrożenia
- 4.6.2. Rodzaje pasożytów w rybach i bezkręgowcach morskich
- 4.6.3. Inaktywacja pasożytów
- 4.7. Zanieczyszczenia morskich surowców żywnościowych
- 4.7.1. Zanieczyszczenia chemiczne pochodzenia antropologicznego
- 4.7.2. Toksyny zwierząt morskich
- Literatura
- 5. Procesy zachodzące w surowcach po złowieniu
- 5.1. Wczesne procesy biochemiczne i biofizyczne
- 5.1.1. Stan początkowy
- 5.1.2. Przemiany związków fosforowych
- 5.1.3. Przemiany sacharydów
- 5.1.4. Stężenie pośmiertne
- 5.2. Niekorzystne zmiany jakości surowców rybnych
- 5.2.1. Reakcje związków azotowych
- 5.2.2. Reakcje lipidów
- 5.3. Skutki metabolizmu drobnoustrojów
- 5.4. Wskaźniki świeżości ryb
- 5.4.1. Wprowadzenie
- 5.4.2. Sensoryczna ocena świeżości
- 5.4.3. Wskaźniki fizyczne i fizykochemiczne
- 5.4.4. Wskaźniki chemiczne
- Literatura
- 6. Wstępna mechaniczna obróbka surowców
- 6.1. Cele i rodzaje obróbki
- 6.2. Sortowanie
- 6.3. Płukanie, odłuszczanie i odskorupianie
- 6.4. Odgławianie i patroszenie
- 6.5. Filetowanie i odskórzanie
- 6.6. Oddzielanie mięsa od kości i ości
- Literatura
- 7. Chłodzenie i przechowywanie chłodnicze
- 7.1. Wprowadzenie
- 7.2. Wpływ temperatury na szybkość reakcji w żywności
- 7.3. Wpływ temperatury na rozwój drobnoustrojów
- 7.4. Techniki chłodzenia ryb
- 7.4.1. Chłodzenie lodem
- 7.4.2. Chłodzenie w oziębionej wodzie
- 7.5. Trwałość chłodzonych ryb i bezkręgowców morskich
- 7.6. Stosowanie chemicznych środków utrwalających
- 7.7. Stosowanie promieniowania jonizującego
- 7.8. Łańcuch chłodniczy i opakowanie
- Literatura
- 8. Zamrażanie i przechowywanie zamrażalnicze
- 8.1. Wprowadzenie
- 8.2. Wpływ zamrożenia na drobnoustroje
- 8.3. Wpływ zamrożenia na szybkość reakcji chemicznych i biochemicznych
- 8.4. Zmiany w mięsie mrożonych ryb
- 8.4.1. Reakcje sacharydów i nukleotydów
- 8.4.2. Zmiany białek
- 8.4.3. Reakcje lipidów
- 8.5. Techniki zamrażania ryb
- 8.5.1. Wprowadzenie
- 8.5.2. Szybkość zamrażania
- 8.5.3. Zamrażanie w powietrzu
- 8.5.4. Zamrażanie w roztworach soli
- 8.5.5. Zamrażanie skroplonymi gazami
- 8.5.6. Zamrażanie w urządzeniach stykowych
- 8.6. Zabezpieczanie ryb przed wysuszaniem i utlenianiem
- 8.7. Trwałość mrożonych ryb
- 8.8. Wskaźniki jakości mrożonych ryb
- 8.9. Rozmrażanie
- Literatura
- 9. Suszenie i odwadnianie ryb
- 9.1. Wprowadzenie
- 9.2. Aktywność wody a trwałość żywności
- 9.3. Suszenie w naturalnych warunkach
- 9.3.1. Suszenie w krajach o gorącym klimacie
- 9.3.2. Wytwarzanie sztokfisza i ryb solonych suszonych
- 9.4. Suszenie w urządzeniach w kontrolowanych warunkach
- 9.4.1. Suszenie w suszarniach
- 9.4.2. Suszenie sublimacyjne
- 9.5. Trwałość ryb suszonych
- Literatura
- 10. Solenie i marynowanie ryb
- 10.1. Wprowadzenie
- 10.2. Utrwalające działanie soli i kwasu octowego
- 10.2.1. Wpływ aktywności wody
- 10.2.2. Wpływ soli kuchennej
- 10.2.3. Utrwalające działanie marynowania
- 10.3. Stosowanie dodatkowych środków utrwalających
- 10.4. Szybkość wnikania soli i kwasu octowego do mięsa ryby
- 10.5. Dojrzewanie mięsa ryb solonych i marynowanych
- 10.6. Wytwarzanie ryb solonych
- 10.6.1. Wprowadzenie
- 10.6.2. Solenie ryb chudych
- 10.6.3. Solenie ryb tłustych
- 10.7. Wytwarzanie kawioru
- 10.8. Wytwarzanie fermentowanych przetworów rybnych
- 10.9. Wytwarzanie i trwałość marynat rybnych
- 10.9.1. Marynaty zimne
- 10.9.2. Marynaty gotowane
- 10.9.3. Marynaty smażone
- Literatura
- 11. Wędzenie
- 11.1. Wprowadzenie
- 11.2. Dym wędzarniczy
- 11.2.1. Wytwarzanie i skład chemiczny
- 11.2.2. Właściwości fizyczne2
- 11.3. Preparaty wędzące
- 11.4. Nasycanie ryby składnikami dymu
- 11.4.1. Osadzanie się dymu na powierzchni ryby
- 11.4.2. Przenikanie składników dymu w głąb mięsa
- 11.5. Wpływ dymu i warunków wędzenia na właściwości wędzonych produktów
- 11.5.1. Wpływ na drobnoustroje
- 11.5.2. Wpływ na barwę
- 11.5.3. Wpływ na zapach i smak
- 11.5.4. Wpływ na lipidy
- 11.5.5. Wpływ na białka
- 11.6. Proces technologiczny wędzenia ryb
- 11.6.1. Wprowadzenie
- 11.6.2. Solankowanie
- 11.6.3. Podsuszanie
- 11.6.4. Obróbka cieplna i nasycanie dymem
- 11.6.5. Wędzenie zimne
- 11.7. Urządzenia wędzarnicze
- 11.7.1. Wytwornice dymu
- 11.7.2. Wędzarnie
- 11.8. Jakość i trwałość wędzonych ryb
- 11.8.1. Stan mikrobiologiczny
- 11.8.2. Związki mutagenne i rakotwórcze
- 11.8.3. Opakowanie i trwałość
- Literatura
- 12. Wytwarzanie konserw rybnych
- 12.1. Wprowadzenie
- 12.2. Podstawy sterylizacji cieplnej
- 12.2.1. Wrażliwość cieplna drobnoustrojów
- 12.2.2. Warunki sterylizacji konserw rybnych
- 12.3. Urządzenia do sterylizacji konserw
- 12.4. Opakowania konserw
- 12.4.1. Wymagania ogólne
- 12.4.2. Puszki
- 12.4.3. Słoje szklane
- 12.5. Operacje i procesy jednostkowe w technologii konserw
- 12.5.1. Wprowadzenie
- 12.5.2. Wstępna obróbka cieplna
- 12.5.3. Napełnianie, odpowietrzanie i zamykanie puszek
- 12.5.4. Mycie, sterylizacja i chłodzenie
- 12.5.5. Zabezpieczanie puszek przed korozją zewnętrzną, mycie i suszenie
- 12.6. Rodzaje konserw z ryb i bezkręgowców morskich
- 12.7. Jakość konserw
- 12.7.1. Stan mikrobiologiczny
- 12.7.2. Zachowanie składników niezbędnych w żywieniu człowieka
- 12.7.3. Jakość sensoryczna
- Literatura
- 13. Przetwory z rozdrobnionego mięsa ryb i bezkręgowców morskich
- 13.1. Wprowadzenie
- 13.2. Surowce
- 13.3. Rodzaje farszów
- 13.4. Rodzaje produktów z farszów
- 13.5. Wyroby z farszów nie płukanych
- 13.5.1. Paluszki rybne
- 13.5.2. Kiełbasy i szynki rybne
- 13.5.3. Pasty rybne
- 13.5.4. Przetwory formowane
- 13.5.5. Pasztety rybne
- 13.6. Wyroby z surimi
- Literatura
- 14. Wytwarzanie mączki rybnej, hydrolizatów paszowych i olejów
- 14.1. Wprowadzenie
- 14.2. Mączka rybna
- 14.2.1. Surowce
- 14.2.2. Metody wytwarzania
- 14.2.3. Jakość mączki rybnej
- 14.2.4. Odwanianie w wytwórniach mączki
- 14.3. Oleje
- 14.3.1. Wprowadzenie
- 14.3.2. Otrzymywanie olejów
- 14.4. Hydrolizaty paszowe
- 14.5. Surowce rybne w paszach dla ryb
- Literatura
- 15. Koncentraty i izolaty białkowe, produkty aktywne biologicznie
- 15.1. Wprowadzenie
- 15.2. Koncentraty białek ryb
- 15.2.1. Wytwarzanie
- 15.2.2. Jakość
- 15.3. IIzolaty i preparaty białkowe
- 15.4. Enzymy zwierząt morskich
- 15.5. Inne białka
- 15.6. Oleje z wątrób ryb
- 15.6.1. Charakterystyka surowców
- 15.6.2. Otrzymywanie olejów
- 15.7. Koncentraty kwasów tłuszczowych n-3
- 15.7.1. Biologiczne działanie kwasów z rodziny n-3
- 15.7.2. Otrzymywanie koncentratów
- 15.8. Chityna i chitozan
- 15.8.1. Występowanie, właściwości i zastosowanie
- 15.8.2. Otrzymywanie chityny i chitozanu
- Literatura
- 16. Zapewnianie jakości produktów rybnych
- 16.1. Wprowadzenie
- 16.2. Wpływ procesów przetwórczych na jakość produktów rybnych
- 16.2.1. Czynniki wpływające na jakość żywności
- 16.2.2. Właściwości surowców
- 16.2.3. Obróbka wstępna i mechaniczna
- 16.2.4. Obróbka cieplna
- 16.2.5. Stosowanie preparatów enzymatycznych
- 16.2.6. Stosowanie dodatków funkcjonalnych
- 16.3. Zasady dobrej praktyki produkcyjnej
- 16.4. Utrzymywanie czystości i dezynfekowanie w zakładach przemysłu rybnego
- 16.4.1. Zasady
- 16.4.2. Mycie
- 16.4.3. Dezynfekowanie powierzchni produkcyjnych
- 16.4.4. Kontrola stanu czystości
- 16.5. Analiza zagrożeń i krytyczne punkty kontroli
- 16.5.1. Wprowadzenie
- 16.5.2. Zasady systemu
- Literatura
- Ryby morskie i słodkowodne oraz bezkręgowce morskie o największym znaczeniu gospodarczym. Słownik nazw gatunków
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)