Pierwsze słowo : narodziny mowy i pisma
Narodziny mowy i pisma należą do najbardziej interesujących zagadnień dziejów kultury. Czy neandertalczycy potrafili mówić? Jak mogły brzmieć pierwsze języki? Jak powstawały pierwsze systemy pisma?
Martin Kuckenburg kompetentnie, a zarazem pasjonująco przedstawia powyższe zagadnienia, opierając się na wynikach aktualnych badań archeologicznych i historycznych. Pierwsza część książki
opowiada o rozwoju mowy i dotyczy takich tematów, jak gen mowy (genetyczny warunek powstania języka) czy istnienie ludzkiego prajęzyka. Druga część dostarcza przeglądu systemów pisma stosowanych w najstarszych cywilizacjach: od starożytnej Mezopotamii, przez Egipt, Indie i Chiny, aż do pierwszego pisma alfabetycznego starożytnych Greków. Są w niej także omówione badania, które ożywiły dyskusję naukową ostatnich lat, dotyczące egipskich hieroglifów, pisma klinowego i nowej interpretacji germańskich runów.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Martin Kuckenburg ; przeł. Bartosz Nowacki. |
Hasła: | Język - historia Mowa Pismo - do 15 w. |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 2016. |
Wydanie: | Wyd. 1 dodr. |
Opis fizyczny: | 263, [1] s., [24] s. tabl. kolor. : il. ; 25 cm. |
Uwagi: | Tyt. oryg.: Wer sprach das erste Wort? : die Entstehung von Sprache und Schrift. Bibliogr. s. 252-256. Indeksy. |
Twórcy: | Nowacki, Bartosz. Tł. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- Część pierwsza. POWSTANIE MOWY
- Rozdział 1. Początki mowy i pisma. O zdumiewającej aktualności starego tematu
- W poszukiwaniu początków mowy (18)
- „Na początku było słowo" (20)
- Debata o początkach języka w myśli oświeceniowej (21)
- Spekulatywne i naukowe hipotezy o początkach mowy (23)
- Dziedzina badań w półmroku (25)
- Pytania sformułowane na nowo (26)
- Dodatek. Debata na temat języka indoeuropejskiego (26)
- Rozdział 2. Cykanie świerszczy, śpiew ptaków i wrzask małp. Systemy komunikacji w świecie zwierząt
- Całość form wyrazu (32)
- Filozofowie i mowa zwierząt (33)
- Czysto odruchowe odgłosy? (35)
- Złożona komunikacja zwierzęca (36)
- Śpiew ptaków (38)
- Taniec pszczoły pasiecznej (39)
- Zaskakujące obserwacje (40)
- Mowa - system otwarty (42)
- Kreatywność i porządek (43)
- Dodatek. Eksperymenty językowe z małpami człekokształtnymi (45)
- Rozdział 3. Organy mowy, mózg i historia rozwoju człowieka
- „Niemy małpolud" Haeckla (51)
- Niejasne początki (52)
- Gatunek Homo wkracza na scenę (53)
- Spór o neandertalczyka i gatunek Homo sapiens (55)
- Postawa wyprostowana i pierwsze narzędzia kamienne (57)
- Wykształcenie się ludzkiego mózgu (58)
- Język jako czynnik rozwoju (59)
- Godzina badaczy mózgu (60)
- Odlewy czaszek dostarczają wyjaśnień (62)
- „Rubikon zdolności mówienia"? (63)
- Anatomia ludzkiej artykulacji (64)
- Ruchy języka a mowa (65)
- Nowa dyscyplina naukowa (66)
- Zmiana poglądów (68)
- Neandertalczyk - niema istota? (69)
- Neandertalczyk ze współczesną kością gnykową (70)
- Dodatek. W poszukiwaniu „genu mowy" (71)
- Rozdział 4. Powstanie mowy a rozwój techniki i kultury
- Wytwarzanie narzędzi pracy (75)
- Tradycja zamiast dziedziczenia (75) Kontrowersje
- wokół pytania „kiedy?" (76)
- Genetyczny prawybuch jako początek kultury? (77)
- Porównanie dwóch technik obróbki kamienia (78)
- Pięściaki Homo erectus (80)
- Złożone technologie (81)
- „Paleontologia mowy"? (83)
- Ogień - oswojona siła natury (84)
- Obozowiska z domostwami (85)
- Pożyteczny pakiet kulturowy (85)
- Zorganizowane łowy na grubego zwierza (86)
- Broń myśliwska - wytwór kultury, a nie natury (87)
- Początki kultury duchowej (88)
- „Protosztuka" sprzed 400 tysięcy lat? (89)
- Tak stare jak ludzkość (90)
- Rozdział 5. Współczesne spekulacje na temat prajęzyka
- Język neandertalczyka (93)
- Początki Homo sapiens. Człowiek jak my (94)
- Język „epoki lodowcowej" (95)
- Kluczem była kultura (95)
- Czy człowiek ma „instynkt mowy"? (96)
- Dodatek. Rodziny językowe i „prasłowa" (98)
- Część druga. POWSTANIE PISMA
- Rozdział 6. Ryty naskalne i nacięcia liczbowe. O etapach wstępnych i poprzednikach pisma
- Złożone techniki pamięciowe (104)
- Zaczęło się od karbowanego kija (106)
- Kijki do liczenia i znaki myśliwskie (108)
- Kalendarz księżycowy 30 tysięcy lat temu? (110)
- „Orant" z GeiBenklósterle (113)
- Sznury z węzłami i różaniec (114)
- Pejzaż z epoki lodowcowej? (117)
- Prehistoryczna Oda do wiosny (119)
- Zagadka jaskiń z malowidłami (120)
- Inskrypcja z La Pasiega (122)
- Indiańska kronika plemienna (124)
- Dodatek. Systemy pisma epoki kamienia? (126)
- Rozdział 7. Pismo. Środek komunikacji kultur wysoko rozwiniętych
- Zasada zapisu idei (132)
- „Obraz głosu" (132)
- „Pisemna pamięć" (133)
- Narodziny historiografii (135)
- Pochwała i krytyka pisma (136)
- Rozwój pisma a wysoko rozwinięta kultura (137)
- Pismo jako środek organizacji (139)
- Rozdział 8. Od liczmana rachunkowego do tabliczki liczbowej. Wczesna księgowość na Bliskim Wschodzie
- Tajemnicza gliniana obwoluta (140)
- Udoskonalony system księgowania (141)
- Z powrotem do VIII tysiąclecia p.n.e. (143)
- Rachowanie dóbr glinianymi liczmanami (144)
- Skutek rewolucji neolitycznej (146)
- System liczmanów staje się wielowarstwowy (147)
- Dokumenty handlowe czy kwity podatkowe? (148)
- Znakowane gliniane obwoluty i tabliczki rachunkowe (149)
- Od glinianej obwoluty do pisma (151)
- Rozdział 9. Powstanie mezopotamskiego pisma klinowego
- Pismo ideograficzne (155)
- Od obrazka do znaku klinowego (157)
- Prozaiczne początki (159)
- Gliniane adnotacje do akt (161)
- Specyficzny system Uczbowy (163)
- Tokeny jako wzorce znaków liczbowych? (164)
- Znaki pisma a formy tokenów (165)
- Co było najpierw? (166)
- Wynalazek czy stopniowy rozwój? (167)
- Powstanie klasycznego pisma klinowego (169)
- Zasada fonetyczna (171)
- Awans do miana uniwersalnego środka wyrazu (173)
- Rozdział. 10. Hieroglify egipskie. Najstarsze pismo świata?
- Paleta Narmera (177)
- Znaki pisma fonetycznego i „obraz opisujący" (180)
- Grób U-j w Górnym Egipcie (182)
- Najstarsze zabytki pisma na świecie? (184)
- Starsze niż mezopotamskie pismo klinowe? (185)
- Wczesna fonetyzacja nad Nilem (188)
- Pismo narzędziem administracji również w Egipcie (189)
- To, co ważne, na zawsze utracone (190)
- Pismo obrazowe, lecz nie obrazkowe (191)
- Pomnikowe i powszednie zastosowanie pisma (194)
- Dodatek. Rozwój pisma w Azji (196)
- Rozdział 11. Pismo a pozycja społeczna. Wczesna sztuka pisania jako środek sprawowania władzy i przywilej społeczny
- Ile osób znało pismo? (202)
- Bezwzględne posłuszeństwo i szacunek (204)
- Sztywne metody wychowawcze (207)
- Wiedza daje władzę (208)
- Pisarz jako funkcjonariusz państwowy (211)
- Błogosławieństwo czy przekleństwo? (213)
- Dodatek. Systemy pisma Ameryki prekolumbijskiej (215)
- Rozdział 12. Na końcu alfabet. Powstanie i rozpowszechnienie się pisma literowego
- Tygiel języków i kultur (219)
- Pochodna pisma hieroglificznego? (221)
- „Pani Turkusu" (222)
- Pismo protokananejskie (224)
- Początek - hieroglify czy hieratyka? (226)
- Alfabet klinowy z Ugarit (227)
- Pismo fenickie i jego pochodne (229)
- Wczesne egejskie systemy pisma (230)
- Przejęcie alfabetu przez Greków (232)
- Spółgłoski i samogłoski (233)
- Demokratyzacja sztuki pisania (236)
- Kontynuacja tradycji ustnych (238)
- Dodatek. Starogermańskie runy - system pisma owiany legendą (239)
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)