W cieniu białego drzewa : powieść fantasy w XX wieku
"Powieść fantasy w XX wieku "
Książka Tomasza Z. Majkowskiego jest propozycją, której naukowa doniosłość w aktualnym literaturoznawstwie i kulturoznawstwie polskim nie może budzić wątpliwości. To ambitna i nadzwyczaj udana próba monograficznego ujęcia dziejów całościowo widzianego gatunku literackiego fantasy. Ujęcia właściwie kompletnego, gdy chodzi o opis wewnętrznych semiotycznych mechanizmów i zasad gatunkowych, a także o
rozpoznanie jego znaczących odmian oraz tendencji ewolucyjnych, a zadowalająco wyczerpującego, jeśliby wziąć pod uwagę uwzględnienie faktycznego materiału literackiego stanowiącego jego artystyczne przejawy.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Tomasz Z. Majewski. |
Hasła: | Powieść fantastyczna amerykańska - historia - 20 w. Powieść fantastyczna angielska - historia - 20 w. |
Adres wydawniczy: | Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, cop. 2013. |
Opis fizyczny: | 436, [2] s. ; 24 cm. |
Uwagi: | Bibliogr. s. 413-431. Indeks. |
Skocz do: | Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki |
Dodaj recenzje, komentarz |
- 0. Wprowadzenie
- 0.1. Popularne postawy poznawcze badaczy literatury fantasy – krótka rekapitulacja
- 0.2. Fantasy - zarys znaczenia pojęcia
- 0.3. Uwagi do antologii analizowanych tekstów oraz przyjętej metodologii
- 1. Fantazja
- 1.1. Esej J.R.R. Tolkiena O baśniach jako manifest artystyczny
- 1.2. Pojęcie „fantastyki": platońskie korzenie i przegląd popularnych stanowisk teoretycznych
- 1.3. Fantastyka jako element strategii poznawczej czytelnika
- 1.4. Brak wiarygodności - podstawowa właściwość fantastyki
- 1.5. Strategie identyfikacji fantastyki na podstawie sygnałów tekstowych, doświadczenia czytelniczego oraz wiedzy o świecie empirycznym
- 1.6. Relacje między fantastycznym i ikonicznym składnikiem prozy artystycznej
- 1.7. Propozycja Tolkiena wobec mimesis Arystotelesa i „zawieszenia niewiary" Coleridgea
- 1.8. Rola elementu fantastycznego w utworze literackim
- 1.9. Zadania dla projektowanego przez Tolkiena gatunku
- 1.10. Literacki program J.R.R. Tolkiena - podsumowanie
- 2. Przygoda
- 2.1. Robert E. Howard jako pierwszy pisarz fantasy w ujęciu krytyków i świadomości czytelniczej
- 2.2. Proza Howarda wobec kryzysu powieści podróżniczo-przygodowej oraz koncepcji teozoficznych
- 2.3. Lovecraftowski charakter fantastyki Howarda. Pisarstwo lorda Dunsanyego i jego wpływ na twórczość H.P. Lovecrafta
- 2.4. Mitologia Cthulhu H.P. Lovecrafta jako wynik konfrontacji poetyki Dunsanyego i teozofii Heleny Bławatskiej
- 2.5. Konfrontacja horroru lovecraftowskiego i opowieści przygodowej jako metoda twórcza Howarda
- 2.6. Pochwała barbaryzmu oraz konfrontacja dzikości i cywilizacji w cyklu o Conanie
- 2.7. Koncepcja historiozoficzna Howarda i jej niekonsekwencje
- 2.8. Zagrożenie z przeszłości - próba podsumowania analizy opowiadań o Conanie
- 2.9. Spadkobiercy Howarda: trzy próby fantasy barbarzyńskiej
- 2.10. Proza Fritza Leibera - wczesny rozrachunek z dziedzictwem epoki barbarzyńskiej
- 3. Zobowiązanie
- 3.1. Kłopoty z Władcą Pierścieni: trylogia Tolkiena w ujęciu jej pierwszych krytyków oraz na tle angielskich programów powieściowych
- 3.2. Kraina Czarów a tradycja powieści angielskiej: romanse Williama Morrisa, Pierścień i róża Williama M. Thackeraya oraz inne utwory wykorzystujące motyw „alternatywnej czasoprzestrzeni"
- 3.3. Bilbo Baggins między baśniową fantastycznością a wczesną powieścią realistyczną
- 3.4. Wyprawa Bilba: Hobbit jako podróż do źródeł literatury angielskiej (i z powrotem)
- 3.5. Prolog Władcy Pierścieni jako element strategii uprawdopodobnienia oraz zapowiedź syntezy historycznej
- 3.6. Z Shire do Rivendell, czyli przekroczenie konwencji prozy dziecięcej
- 3.7. Wyprawa Froda: Władca Pierścieni wobec konwencji romansu rycerskiego oraz moralitetu
- 3.8. Wyprawa Merryego i Pippina: żywioł epicki w trylogii Tolkiena oraz jego etyczne konsekwencje
- 3.9. Wyprawa Sama: prostaczek wobec tradycji literackiej. Uzdrowicielska moc reintegracji rozdzielonych komponentów kultury
- 3.10. Perspektywa historyczna we Władcy Pierścieni, koncepcja historii jednoznacznej i prowidencjalnej
- 3.11. Silmarillion - próba wielkiej syntezy historiozoficznej oraz połączenia mitycznego „illo tempore" z historycznym „teraz"
- 4. Przeznaczenie
- 4.1. Władca Pierścieni jako tekst założycielski powieści fantasy. Przegląd stanowisk
- 4.2. Rekonstrukcja prototypu powieści fantasy: czas i przestrzeń
- 4.3. Rekonstrukcja prototypu powieści fantasy: bohaterowie i fabuła
- 4.4. Rekonstrukcja prototypu powieści fantasy: fantastyka i aksjologia
- 4.5. Pierwszy z epigonów: modyfikacje modelu fabularnego Władcy Pierścieni w cyklu powieściowym Terryego Brooksa Shannara
- 4.6. Figury i pionki w grze przeznaczenia: cykle powieściowe Davida Eddingsa wobec gatunku
- 4.7. Wrogie ingerencje łosu: powieści z cyklu Roberta Jordana Koło Czasu i utrwalenie modelu historii niezależnej od działań człowieka
- 4.8. Prawda i manipulacja: gry konwencją gatunkową w trylogii Tada Williamsa Pamięć, Smutek i Cierń
- 4.9. Moralna odpowiedzialność i nieuchronność historii - różnice między modelem konserwowanym przez gatunek a propozycją Tolkiena
- 5. Poszukiwanie
- 5.1. Tolkien niemoralny, czyli Władca Pierścieni jako obiekt ideologicznych kontrowersji
- 5.2. Czarnoksiężnik z Archipelagu Ursuli Le Guin jako głos polemiczny wobec fantasy Tolkienowskiej i jej kulturowego zaplecza
- 5.3. Propozycja etyczna oraz historiozoficzna Le Guin. Powrót do konwencji Władcy Pierścieni
- 5.4. Powrót do Ziemiomorza - intensyfikacja perspektywy feministycznej w powieści Tehanu oraz tolkienowska konkluzja cyklu Le Guin
- 5.5. Historia jako spisek wrogich sił w propozycji kosmologicznej Michaela Moorcocka
- 5.6. Powieść fantasy jest sceną: konfrontacja koncepcji historii totalnej i tematyki szekspirowskiej w Kronikach Amberu Rogera Żelaznego
- 5.7. Alternatywa narracyjna - powieść tolkienowska realizowana za pomocą poetyki Raymonda Chandlera w cyklach Glena Cooka
- 5.8. Prowidencjalna historia totalna a społeczeństwo miejskie: zestawienia spuścizny Tolkiena z estetyką powieści popularnej XIX wieku w powieści Marthy Wells
- 6. Uwikłanie
- 6.1. Kryzys literatury fantasy: całkowite rozdzielenie fantastycznej czasoprzestrzeni i fabuły powieści dla potrzeb komercyjnych oraz seryjna produkcja literacka
- 6.2. Świat na grzebiecie żółwia Terry`ego Pratchetta jako polemika wobec konwencji magii i miecza oraz etyki Tolkiena
- 6.3. Wroga ingerencja kultury: napięcie między jednostką a tradycją literacką w powieściach z cyklu Świat Dysku T. Pratchetta
- 6.4. Więzienie dyskursu, czyli Pratchetta program moralności indywidualnej, uwikłanej w zobowiązania wobec kultury
- 6.5. Koncepcja historii groźnej i nieodgadnionej oraz krytyka etyki rycerskiej w Pieśni Lodu i Ognia Georgea R.R. Martina
- 6.6. Chaos historii przeciwko ładowi życia prywatnego oraz eschatologii totalnej: modele świata sensownego w powieściach Martina
- 6.7. Od fantazji do historii - rozwój artystyczny Gaya Gavriela Kaya oraz koncepcja historii fingowanej
- 6.8. Sarantyńska mozaika Kaya: partykularyzacja perspektyw historycznych, manipulacje historiograficzne i fiasko syntezy w świecie dyptyku poetyckiego WB. Yeatsa
- 6.9. U progu nowego gatunku - złożoność świata postindustrialnego oraz koncepcja społecznych dynamik wobec propozycji Tolkiena w powieściach Michaela Swanwicka i Chiny Mieville`a
- 7. Zakończenie
- 7.1. Fantasy a fantastyka - podsumowanie
- 7.2. Perspektywa historyczna w powieści magii i miecza
- 7.3. Propozycja historii spójnej i jednoznacznej jako przyczyna poczytności gatunku
- 7.4. Prowidencjalizm i konspiracjonizm: propozycje historiozoficzne literatury fantasy. Zmierzch gatunku oraz jego relacje z romansem rycerskim
- Dodatek A. Nie ma złota w Szarych Górach
- A.1. Trudności fantasy narodowej: deklaracje artystyczne i ideowe z eseju Andrzeja Sapkowskiego Piróg, albo Nie ma złota w Szarych Górach
- A.2. Obszary zakazane i tematyka pożądana - wpływ eseju Sapkowskiego na kształt polskiej literatury magii i miecza
- A.3. Gry konwencjonalne oraz koncepcja nieredukowalności dyskursów w opowiadaniach o wiedźminie Sapkowskiego
- A.4. Od westernu do eposu: czas i przestrzeń w opowiadaniach Sapkowskiego
- A.5. Sienkiewicz przeciwko Tolkienowi, czyli nawiązania literackie w konstrukcji sagi o wiedźminie
- A.6. Sposoby funkcjonowania narracji publicznych i prywatnych oraz relacje ideologii i prawdy o świecie w powieściach Sapkowskiego
- A.7. Historiozofia Sapkowskiego na przykładzie narracji o bitwie pod Brenna z powieści Pani Jeziora
- A.8. Konwencje polskiej fantasy oraz punkt dojścia jej rozwoju – zbiór opowiadań Wita Szostaka Ględźby Ropucha
- Dodatek B. Kalendarium literatury fantasy
- Bibliografia
- 1. Utwory fantasy
- 2. Konteksty literackie
- 3. Opracowania krytyczne i teoretyczne
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)