Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna

Obrońcy pańszczyzny

Autor: Leszczyński, Adam

Kim byli i o czym myśleli ludzie walczący ze zniesieniem pańszczyzny? Czego się obawiali? Jakich wartości bronili? Jak postrzegali chłopstwo? I, co najważniejsze: dlaczego nie uważali pańszczyzny za formę niewolnictwa?
Dużo pisano w Polsce o demokratach i reformatorach, którzy chcieli zmniejszyć wymiar pańszczyzny lub ją znieść. Znacznie mniej jednak się mówi o konserwatystach broniących

pańszczyzny. Ich argumenty, ani popularność nie stanowią powodu do narodowej chwały. Tymczasem to oni dominowali w publicznym dyskursie.
Adam Leszczyński zagląda za kulisy jednej z najważniejszych historycznych debat. Ze swadą rekonstruuje oraz obnaża argumentację i poglądy obrońców pańszczyzny. Argumenty używane wówczas wracają bowiem współcześnie — choćby w odniesieniu do progresywnych polityk społecznych, rynku pracy, czy kwestii mniejszości. Zrozumienie, jakie są źródła lęków i uprzedzeń prawicy, stanowi doskonałe uzupełnienie debaty dotyczącej "ludowej historii Polski".

Opis pochodzi od wydawcy

Zobacz pełny opis

---

1. Wstęp. Kim byli obrońcy pańszczyzny i o czym jest ta ksigżka
2. 1. Antychryst nadchodzi. Sceny sprzed zniesienia pańszczyzny
3. 2. Kim byli obrońcy pańszczyzny?
4. 3. Synteza konserwatywnej argumentacji, czyli o czym jest ta ksigżka
5. 4. Inspiracje
6. Rozdział 1. Krótka historia obrony pańszczyzny
7. 1. Punkt wyjścia. Czym była pańszczyzna
8. 2. Rzeczpospolita do powstania kościuszkowskiego (1768-1794)
9. 3. Reformy zaborców (1772-1823)
10. 4. Księstwo i Królestwo (1807-1831)
11. 5. Reformy zaborców (1831-1856). Rzeź i po rzezi galicyjskiej
12. 6. Przed uwłaszczeniem chłopów w Królestwie i na ziemiach zabranych (1856-1864)
13. Rozdział 2. Czy chłop był niewolnikiem?
14. Napoleon nas obraził pisząc nam w konstytucji, że mieliśmy niewolników
15. chłop był częścią inwentarza i słusznie
16. u nas nigdy, poddaństwo to nie niewola!
17. jak negry, czyli porównania z niewolnictwem w USA
18. Rozdział 3. Natura chłopa
19. lud martwy bez szlachty
20. maszyna
21. dziki
22. hotentot
23. bydło
24. czy jest człowiekiem?
25. nasz chłopek, nasi włościanie
26. nieletni, dziecko
27. biedny, ale zdrowy, krzepki, szczęśliwy
28. czystość i łagodność słowiańska
29. ale kradnie
30. leniwy
31. pije
32. nieufny
33. nienawidzi nas panów
34. Rozdział 4. Kto zepsuł włościan? Żydzi, oficjaliści?
35. chłopi piją, bo Żydzi ich rozpijają
36. wyrzucić Żydów
37. jak władze walczyły z żydowskimi karczmarzami
38. odpowiedź Tugendholda
39. oficjaliści kradną i są zdemoralizowani
40. czy natura pańszczyzny skłaniała do przemocy?
41. Rozdział 5. Pan jest ojcem, a pańszczyzna jest lekka
42. bóstwo
43. ojcowska opieka
44. dziedziczka jak matka
45. załogi i zapomogi
46. są nadużycia, ale prawa nie są potrzebne
47. chłopi sami nie chcą własności
48. pańszczyzna jest lekka
49. pan płaci za wszystko i ponosi ryzyko
50. my się poświęcamy dla chłopów
51. Rozdział 6. Na Zachodzie nas szkalują, że mamy niewolników
52. "wszyscy jesteśmy dziadami w porównaniu z innymi narodami"
53. Wielopolski i Krasiński tłumaczą się przed Zachodem
54. Bóg mi dał chłopów
55. obcy nas szkalują
56. na Zachodzie nic o nas nie wiedzą
57. to my broniliśmy Zachodu, a teraz nami pogardzają
58. tam gorzej niż u nas
59. na Zachodzie nędza
60. praca fabryczna gorsza od pańszczyzny
61. tam zbiedniała wolność, u nas pełna godności niewola
62. "ploletariat, czyli zło-byt"
63. Rozdział 7. "Abstrakcyjni ludzie". Polscy demokraci chcą przynieść z zachodu socjalizm
64. mniemani filantropi
65. abstrakcyjni ludzie
66. nic nie wiedzą o wsi
67. zaraza z Zachodu
68. socjalizm to bezecna kałuża
69. społeczeństwo na równi pochyłej
70. u nas socjalizm się nie przyjmie, lud zbyt prymitywny
71. zaborcy to komuniści
72. jak już znosić pańszczyznę, to ocalić dochody
73. dlaczego radykalizm polski był słaby?
74. Rozdział 8. Na zmiany za wcześnie, róbmy je powoli
75. kiedyś pan z chłopem żyli w harmonii, a chłop się słuchał
76. panowanie to prawo natury
77. nawet Rzymianie mieli niewolników
78. kto zniszczył pierwotną harmonię?
79. chłopi do wolności nie dojrzali
80. z uwalnianiem chłopów poczekajmy, aż cała Polska odzyska niepodległość
81. nie myślmy o rewolucji, myślmy o Polsce
82. paradoks polskiego radykalizmu, odsłona druga
83. Rozdział 9. Zniesienie pańszczyzny gwałci święte prawo własności
84. święte prawo własności
85. jaka własność jest chłopu potrzebna: nie taka, jak panu
86. car im już dał ziemię
87. każdy pracuje lepiej na swoim, ale niech kupią ziemię sami
88. Wielopolski: uwłaszczenie to zmora zaboru
89. Zamoyski: uwłaszczenie to potworny płód
90. równia pochyła: od uwłaszczenia do komunizmu, odsłona druga
91. Rozdział 10. Wstrząs i ojcobójstwo, czyli reakcja na uwłaszczenie w Prusach i rzeź galicyjską
92. dzieło szatana
93. piekielne poczwary
94. ojcobójstwo galicyjskie
95. rzeź dała chłopom nadzieje
96. wina rządu
97. wina demokratów
98. nie ma już narodu polskiego, czyli Wielopolski o Galicji
99. Fredro: rabacja uczy, że przemoc działa
100. transformacyjna rola przemocy
101. gospodarka upadła po uwłaszczeniu
102. Prusy: zamożność wzrosła, ale jakim kosztem
103. Rozdział 11. Jeśli zniesiemy pańszczyznę, kraj upadnie, czyli ekonomiczne argumenty jej obrońców
104. jak liczyć wartość pańszczyzny
105. jak liczyć odszkodowania
106. praca chłopska jako kapitał
107. zaborcy wyceniają nam wszystko za nisko
108. rolnictwo się załamie, szlachta zbankrutuje
109. dobro dziedzica dobrem ojczyzny
110. w Galicji po uwłaszczeniu chłopi puchną z głodu
111. za mało pieniędzy w kraju, żeby najmować robotnika
112. pańszczyzna niezbyt wydajna, ale musi zostać
113. co zostało z liberalnych idei
114. pańszczyzny nie da się utrzymać, ale czym ją zastąpić? czynsz, okup, najem przymusowy
115. projekt Towarzystwa Rolniczego z 1861 roku
116. Rozdział 12. Oświata dla chłopów, czyli nauczmy ich posłuszeństwa
117. "Czytelnia Niedzielna", "Kmiotek" i publicystyka dla chłopów
118. oświata: uwolnijmy chłopów, ale kiedy dojrzeją i się wykształcą, czyli nigdy
119. nie uczmy ich czytać, ponieważ wówczas zrozumieją, w jakiej nędzy żyją
120. oświecenie dla chłopów to posłuszeństwo i szacunek dla dziedzica
121. niech się słuchają plebana
122. po uwłaszczeniu chłop w sejmie, ale pan niech mu nadal przewodzi
123. wzorcowa szkółka wiejska Andrzeja Koźmiana
124. Rozdział 13. Symetria: argumenty obrońców niewolnictwa na Zachodzie
125. Tumbullijego obrona niewolnictwa
126. wyobrażenie Afrykanów jak polskich chłopów
127. różnice: seksualność, religijność, antysemityzm, wolna umowa
128. przebieg debaty abolicjonistycznej na Zachodzie
129. niewolnictwo jako "pozytywne dobro", czyli wyjątkowość amerykańskiego Południa
130. obrońcy niewolnictwa i obrońcy pańszczyzny: liczne podobieństwa, nieliczne różnice
131. Zakończenie. Wybielanie pańszczyzny
132. Kalinka: chłopi polscy byli wolni
133. Buszczynski atakuje Korzona
134. długie życie obrony pańszczyzny
135. Źródła i bibliogafia

Zobacz spis treści

Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki:

Dodaj komentarz do pozycji:

Swoją opinię można wyrazić po uprzednim zalogowaniu.