Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna

Wbrew bogom czyli Od magii i religii do metody naukowej... i z powrotem

"Od magii i religii do metody naukowej... i z powrotem "

Autor: Dołowy, Krzysztof

Myślenie magiczne jest jednym z ewolucyjnie pożytecznych przekonań naszego starego mózgu. Jest szybsze i nie wymaga tak dużych nakładów energii, jak używanie rozumu. To dlatego nie znamy się na prawdopodobieństwie i przeważnie zamiast faktów poszukujemy potwierdzenia własnych przekonań. Książka Krzysztofa Dołowego jest opowieścią o rodzącej się w bólach metodzie naukowej. To historia zmagań o

podstawowe pojęcia pomiędzy nauką a władzą religijną (i jej późniejszymi odpowiednikami - autorytarnymi ideologiami oraz państwową cenzurą).
Co mają ze sobą wspólnego święta inkwizycja i antyszczepionkowcy? Co łączy alchemię i Eucharystię oraz dlaczego obie są wrogami atomów? Z jakich powodów wynalezienie pigułki antykoncepcyjnej było trudniejsze, niż mogłoby się wydawać? Jak przelot komety obalił astronomię, a opadanie rtęci w rurce fizykę Starożytnych?
Autor znany z doskonale przygotowanych, błyskotliwych i pełnych anegdot wykładów, nareszcie zdecydował się przybliżyć swoją wizję historii nauki szerszemu gronu odbiorców. Ze zdumiewającą erudycją K. Dołowy wiedzie Czytelnika przez wielką wojnę, jaką nauki przyrodnicze stoczyły z magią i religią, a którą wielu uczonych przypłaciło życiem, aresztem lub nakazem milczenia. Opowiada o przypadku pomagającym badaczom, błędach, jakie uniemożliwiły im zrozumienie swojego odkrycia, pseudonaukowych koncepcjach, prowadzących do zabijania milionów oraz o ideologiach niszczących uczonych: greckich w czasach wczesnego chrześcijaństwa, rosyjskich w czasach komunizmu czy niemieckich za hitleryzmu. To opowieść o triumfie cywilizacji opartej na rozumie, która jednak kończy się ostrzeżeniem przed powrotem do magicznego myślenia - mitów i pseudonaukowych doniesień szerzących się dziś bez kontroli w przestrzeni Internetu.

Opis pochodzi od wydawcy

Zobacz pełny opis

---

1. Wstęp 13
2. Część 1. Astronomia - czyli o tym, że nie możemy wiedzieć, jaki był boski plan 19
3. Rozum i ruch 19
4. Magia i duch 22
5. Ruch Słońca i gwiazd na niebie 25
6. Geometria i sumeryjski system liczenia 27
7. Kalendarz i rachuba czasu 28
8. Astrologia 31
9. Jeden Bóg 33
10. Grecy i umiłowanie mądrości 35
11. Grecy i duch 36
12. Arystoteles i ruch 39
13. Wielkość Ziemi i Wszechświata 40
14. Z czego zrobione są Ziemia i Wszechświat? 42
15. Terra firma - Ziemia jest nieruchoma 43
16. Ruchy ciał niebieskich - postulaty Platona 44
17. Ptolemeusz i Almagest 47
18. Pomiar czasu i instrumenty astronomiczne starożytności 49
19. Chrześcijaństwo przeciw rozumowi 53
20. Europejczycy odkrywają naukę starożytną 57
21. Budzenie się rozumu - zegary i inne wynalazki techniczne 60
22. Kościół przeciw nauce - pierwsze starcie 64
23. Bóg przeciw astronomii 65
24. Mikołaj Kopernik - Ziemia się porusza 66
25. Tycho Brahe - pierwsze obserwatorium astronomiczne 69
26. Spalenie Giordana Bruno na stosie 73
27. Johannes Kepler - odrzucenie postulatów platońskich 75
28. Galileusz - narodziny nauk eksperymentalnych 78
29. Galileusz i astronomia 82
30. Kartezjusz, Huygens i Hooke - wiry, siła odśrodkowa i dośrodkowa 86
31. Izaak Newton 89
32. Philosophia Naturalis Principia Mathematica 90
33. Ciąg dalszy sporu zwolenników Kartezjusza i Newtona - kształt Ziemi 93
34. Kometa Halleya 95
35. Cavendish - pierwszy pomiar siły grawitacji 96
36. Wyjaśnienie ruchu Księżyca, Saturna i Jowisza, odkrycie Neptuna 97
37. Czy się obraca? 99
38. Kościoł i astronomia po Newtonie 99
39. Epilog 103
40. Część 2. Chemia - czyli o tym, że atomy istnieją, a modlitwa nie wpływa na reakcje chemiczne 105
41. Ujarzmienie ognia 106
42. Piec i wypalanie gliny 107
43. Mumifikacja i natron 109
44. Fajans egipski, pierwsze barwniki i lekarstwa 112
45. Tajemnicze zaklęcia, woda życia i srebro 114
46. Wytapianie metali (miedź, brąz, żelazo, stal) 115
47. Grecy, cztery substancje i atomy 118
48. Aleksandria, Muzeum i początki alchemii 122
49. Chemia praktyczna w czasach greckich 123
50. Alchemia, astrologia, gnoza, hermetyzm 126
51. Alchemia Islamu i jej droga do Europy 132
52. Alchemiczne wytwarzanie złota - iluzjoniści i oszuści 137
53. Kościół za transsubstancjacją i przeciw atomom 143
54. Próżnia istnieje 148
55. Francis Bacon i Robert Boyle 151
56. Flogiston i vis vitalis 154
57. Pneumologia - nauka o gazach 158
58. Lavoisier, prawo zachowania masy i obalenie teorii flogistonu 161
59. Dalton i atomy 166
60. Czy gazy zbudowane są z atomów, czy z dwuatomowych cząsteczek? 169
61. Dualistyczna hipoteza wiązania chemicznego - Dalton, Davy, Berzelius 171
62. Wzory związków chemicznych 174
63. Budowa cząsteczek 176
64. Mendelejew i porządkowanie pierwiastków 179
65. Atomy i ciepło 182
66. Zjawisko fluktuacji - atomy istnieją 186
67. Epilog 187
68. Część 3. To nie bogowie zsyłają choroby 189
69. Drobnoustroje, choroby, epidemie 189
70. Jak niegdyś leczono? 197
71. Medycyna starożytna 202
72. Anatomia 207
73. Chrześcijaństwo i medycyna 209
74. Przyczyny chorób epidemicznych 216
75. Samorództwo 220
76. Mikroskop i odkrycie mikroświata 221
77. Samorództwo bakterii 224
78. Czy elektryczność to dusza zwierzęca? 226
79. Francois Raspail - niewidoczne pasożyty unoszące się w powietrzu 229
80. Chemik Pasteur odkrywa przyczynę kwaśnienia piwa 231
81. Czy do wytworzenia związków organicznych potrzebna jest siła życiowa? 233
82. Czy do fermentacji konieczne są drożdże? 235
83. Apertyzacja, pasteryzacja i samorództwo bakterii 236
84. Snow i pompa z Broad Street 238
85. Semmelweis i gorączka połogowa 241
86. Choroby jedwabników 243
87. Lister i antyseptyka na sali operacyjnej 244
88. Koch i bakterie wąglika 245
89. Koch - gruźlica i barwniki 247
90. Szczepionka przeciw ospie 249
91. Pasteur i szczepionki 256
92. Roux, Ehrlich, Bering - surowica przeciw dyfterytowi 260
93. Walka z gruźlicą 261
94. Komary, malaria i żółta febra 263
95. Pchły i dżuma 267
96. Tyfus i wszy 269
97. Walka z owadami przenoszącymi choroby 271
98. Ehrlich i magiczna kula 273
99. Domagk i sulfonamidy 276
100. Antybiotyki 277
101. Lek, który zmienił oblicze ziemi - antykoncepcja 280
102. Epilog 287
103. Część 4. Historia naturalna, czyli w Biblii nie ma ani jednego sensownego zdania dotyczącego świata materii 289
104. Genesis 289
105. Skąd wzięły się góry i ile lat miał świat według starożytnych Greków 293
106. Skamieniałości 295
107. Czy góry powstają w morzu, czy we wnętrzu Ziemi? 301
108. Pomiary fizyczne i wiek Ziemi 304
109. Datowanie warstw geologicznych za pomocą obecnych w nich skamielin 306
110. Linneusz i metoda klasyfikacji organizmów 309
111. Buffon 314
112. Początki anatomii porównawczej i fizjologii 316
113. Hunter i Cuvier 318
114. Zapłodnienie i rozwój embrionu 323
115. Czy gatunki są niezmienne, czy się zmieniają? 327
116. Rasy ludzkie 333
117. Pierwsze idee ewolucyjne 339
118. Karol Darwin 343
119. Vestiges of the Natural History of Creation 347
120. Badanie pąkli 348
121. Hipoteza ewolucji Darwina i Wallace`a 350
122. Ewolucja - starcie światopoglądów 354
123. Świadectwa empiryczne, czyli jak ewolucjonizm stał się teorią 357
124. Darwin, ewolucja i nauki społeczne 363
125. Na czym polega różnica pomiędzy naukami ścisłymi (empirycznymi) a społecznymi? 369
126. Zmierzch i odrodzenie darwinizmu 370
127. Budowa DNA 376
128. Totalitarne państwo - nowy wróg nauki 381
129. Epilog 387
130. Część 5. Mozg i zachowanie człowieka - czyli o nieistnieniu duszy 389
131. Dusza i rozum 389
132. Gdzie mieści się niematerialna dusza? 391
133. Dusza a choroba psychiczna 393
134. XIX-wieczny świat duchów 395
135. Elektryczność i skurcz mięśni 400
136. Mozg ma strukturę modułową i hierarchiczną 402
137. Fizjologia i jej wrogowie 405
138. Elektryczność i funkcje mózgu 410
139. Lobotomia 414
140. Elektryczność i stany psychiczne człowieka 416
141. Eksperymenty na ludziach 419
142. Jak zbudowany jest układ nerwowy? 421
143. Odkrycie pierwszego neuroprzekaźnika - acetylocholiny 422
144. Substancje chemiczne sterujące ludzkim zachowaniem 424
145. (Nie)moralność jest sterowana genetycznie 427
146. Pochodzenie moralności - nadprzyrodzone czy ewolucyjne? 428
147. Jakie hipotezy dotyczące ludzkich zachowań możemy formułować na podstawie badań społecznych? 430
148. Należy dzielić się sprawiedliwie 434
149. „Ludzkie" zachowania u zwierząt społecznych 436
150. Dlaczego dotrzymujemy zobowiązań? 439
151. A więc co z tą duszą? 443
152. Część 6...i z powrotem, czyli czy magia pokona naukę? 447
153. Dlaczego magiczne myślenie jest popularne? 447
154. Pawłow i Skinner - czyli uczenie przez doświadczenie 450
155. Koincydencje i magia 452
156. Unikanie ryzyka 454
157. Człowiek nie zna się na prawdopodobieństwie 456
158. Podporządkowanie autorytetowi 458
159. Homo sapiens? - nie przesadzajmy 461
160. Epilog - magia przeciw nauce 465
161. Zakończenie 473

Zobacz spis treści

Dodaj komentarz do pozycji:

Swoją opinię można wyrazić po uprzednim zalogowaniu.