Doping w sporcie
Doping w wielu krajach coraz częściej zaczyna być problemem społecznym, na tyle poważnym, że istnieje coraz większa potrzeba wdrażania programów terapeutycznych mających pomóc osobom uzależnionym od stosowania środków dopingujących. Substancji tych przybywa z roku na rok. Ich nielegalna produkcja i wprowadzanie do obrotu jest coraz częściej kontrolowane przez grupy i organizacje przestępcze. Przeciwdziałanie tej
patologii polega na ciągłych zmianach regulacji sportowych i powszechnie obowiązującego prawa. Część państw wprowadza do porządku prawnego sankcje karne za łamanie reguł antydopingowych. Najbardziej zatrważający jest fakt, że wspomaganie farmakologiczne przestało dotyczyć wyłącznie zawodników profesjonalnych i coraz częściej publikowane są dane na temat wspomagania farmakologicznego wśród sportowców amatorów.
Niniejsza książka porusza różne aspekty dopingu. Także i te, które dowodzą, że nie zawsze w przypadku pozytywnego wyniku badań antydopingowych, sportowiec zasługuje na potępienie czy ostracyzm. Każdego z nas może dotyczyć niebezpieczeństwo zastosowania w dobrej wierze produktów z niedeklarowanymi w składzie substancjami, groźnymi dla zdrowia i życia. Świadomość tego problemu i jego powaga, wymaga wiedzy wśród lekarzy, farmaceutów, fizjoterapeutów, dietetyków, trenerów, sportowców, działaczy, dziennikarzy, czy też kibiców. Wzrost świadomości na temat zagrożeń związanych ze stosowaniem niedozwolonych substancji wspomagających, pomoże toczyć walkę z dopingiem, nie tylko w sporcie profesjonalnym lecz również amatorskim.
Opis pochodzi od wydawcy
Odpowiedzialność: | [redakcja naukowa] dr n. farm. Andrzej Pokrywka, dr hab. n. farm. Magdalena Bujalska-Zadrożny, prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz. |
Hasła: | Farmakologia Medycyna sportowa Sport Środki dopingowe Praca zbiorowa |
Adres wydawniczy: | Warszawa : PZWL, 2020. |
Wydanie: | Wydanie I. |
Opis fizyczny: | [26], 484, [1] strona : fotografie, ilustracje, wykresy ; 24 cm. |
Uwagi: | Bibliografie, netografia przy większości rozdziałów. Indeks. |
Forma gatunek: | Książki. Publikacje naukowe. |
Dziedzina: | Chemia Kultura fizyczna i sport Medycyna i zdrowie |
Powstanie dzieła: | 2019 r. |
Twórcy: | Bujalska-Zadrożny, Magdalena. Redakcja Mamcarz, Artur. Redakcja Pokrywka, Andrzej. Redakcja |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- I. WPROWADZENIE 1
- 1. Rys historyczny 3
- 1.1. Definicja dopingu 3
- 1.2. Starożytność i średniowiecze 4
- 1.3. Czasy współczesne 6
- 1.4. Doping na igrzyskach olimpijskich 8
- 1.5. Od Bukowskiego do V Światowej Konferencji Antydopingowej 12
- 2. Reguły prawne 19
- 2.1. Definicja systemu reguł antydopingowych 19
- 2.2. Przepisy międzynarodowe 20
- 2.2.1. Konwencja Antydopingowa Rady Europy 21
- 2.2.2. Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie 23
- 2.2.3. Światowy Kodeks Antydopingowy i standardy międzynarodowe 25
- 2.3. Reguły prawa krajowego 28
- 2.3.1. Ustawa o zwalczaniu dopingu w sporcie 28
- 2.3.2. Ustawa o sporcie 32
- 2.3.3. Przepisy Polskiej Agencji Antydopingowej 33
- 3. Lista substancji i metod zabronionych w sporcie 37
- II. FARMAKOLOGIA ŚRODKÓW DOPINGUJĄCYCH 47
- 4. Środki anaboliczne 49
- 4.1. Steroidy anaboliczno-androgenne 49
- 4.1.1. Testosteron (T) 49
- 4.1.2. Działanie anaboliczne SAA 51
- 4.1.3. Endogenne SAA 52
- 4.1.4. Wskaźnik miotroiczno-androgenny SAA 55
- 4.1.5. Zastosowanie SAA w medycynie 58
- 4.1.6. Działania niepożądane SAA 60
- 4.1.7. Potencjalne korzyści ze stosowania SAA przez sportowców 63
- 4.2. Inne środki anaboliczne 65
- 4.2.1. Selektywne modulatory receptora androgenowego 65
- 4.2.2. Inne związki o działaniu anabolicznym 69
- 5. Hormony peptydowe i czynniki wzrostu 71
- 5.1. Erytropoetyny i środki wpływające na erytropoezę 71
- 5.1.1. Ogólna charakterystyka 71
- 5.1.2. Mechanizm działania 74
- 5.1.3. Potencjalne korzyści w sporcie 77
- 5.1.4. Zastosowanie w medycynie 78
- 5.1.5. Działania niepożądane 79
- 5.2. Hormony peptydowe i czynniki je uwalniające 80
- 5.2.1. Gonadotropina kosmówkowa i hormon luteinizujący 80
- 5.2.2. Kortykotroiny 84
- 5.2.3. Hormon wzrostu 86
- 5.3. Czynniki wzrostu i modulatory czynników wzrostu 90
- 5.3.1. Insulinopodobny czynnik wzrostu typu 1 91
- 5.3.2. Mechaniczny czynnik wzrostu 92
- 5.3.3. Tymozyna β4 93
- 5.3.4. Naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu 93
- 5.3.5. Czynnik wzrostu hepatocytów 94
- 5.3.6. Płytkopochodny czynnik wzrostu 94
- 5.3.7. Czynniki wzrostu fibroblastów 95
- 6. β2-mimetyki 97
- 6.1. Podział β2-mimetyków 97
- 6.2. Struktura chemiczna β2-mimetyków 98
- 6.3. Budowa receptora β2-adrenergicznego 99
- 6.4. Główne efekty biologiczne pobudzenia receptora β2-adrenergicznego 101
- 6.5. Regulacja odpowiedzi na β2-mimetyk 102
- 6.6. β2-mimetyki a doping 103
- 6.7. Działania niepożądane β2-mimetyków 105
- 7. Modulatory hormonów i metabolizmu 107
- 7.1. Inhibitory aromatazy 107
- 7.1.1. Mechanizm działania IA 108
- 7.1.2. Zastosowanie IA w medycynie 109
- 7.1.3. Zastosowanie IA w dopingu 111
- 7.1.4. Działania niepożądane IA 113
- 7.2. Selektywne modulatory receptora estrogenowego 116
- 7.2.1. Mechanizm działania SERMs 117
- 7.2.2. Zastosowanie SERMs w medycynie 118
- 7.2.3. Działania niepożądane SERMs 119
- 7.2.4. Potencjalne zastosowanie SERMs w dopingu 121
- 7.3. Inne substancje antyestrogenowe 124
- 7.3.1. Klomifen 124
- 7.3.2. Fulwestrant 126
- 7.3.3. Cyklofenil 127
- 7.3.4. Potencjalne zastosowanie substancji antyestrogenowych w dopingu 128
- 7.4. Środki zapobiegające aktywacji receptora aktywiny IIB 130
- 7.4.1. Rodzina receptorów dla miostatyny i aktywiny 130
- 7.4.2. Antagoniści receptora aktywiny IIB 132
- 7.4.3. Przeciwciała przeciwko receptorowi aktywiny IIB 133
- 7.4.4. Inhibitory miostatyny 133
- 7.4.5. Regulatory masy mięśniowej jako środki dopingujące 134
- 7.5. Modulatory metabolizmu 137
- 7.5.1. Pigułki wysiłku 137
- 7.5.2. Insulina 142
- 7.5.3. Meldonium 143
- 7.5.4. Trimetazydyna 145
- 8. Diuretyki i środki maskujące 149
- 8.1. Mechanizm działania leków moczopędnych 150
- 8.2. Tiazydy i leki tiazydopodobne 151
- 8.3. Diuretyki pętlowe 152
- 8.4. Inhibitory anhydrazy węglanowej 153
- 8.5. Diuretyki osmotyczne 154
- 8.6. Leki moczopędne oszczędzające potas 154
- 8.7. Antagoniści receptora dla aldosteronu 155
- 8.8. Zastosowanie leków moczopędnych 155
- 8.9. Działanie diuretyków w trakcie wysiłku izycznego 156
- 8.10. Zastosowanie diuretyków i innych środków maskujących w dopingu 158
- 9. Stymulanty 161
- 9.1. Mechanizm działania stymulantów 163
- 9.1.1. Amfetamina 164
- 9.1.2. Kokaina 164
- 9.1.3. Efedryna 165
- 9.2. Potencjalne korzyści ze stosowania stymulantów w sporcie 165
- 9.3. Zastosowanie stymulantów w medycynie 167
- 9.4. Działania niepożądane stymulantów 169
- 10. Narkotyki 175
- 10.1. Mechanizm działania opioidów 176
- 10.2. Potencjalne korzyści ze stosowania opioidów w sporcie 178
- 10.3. Zastosowanie opioidów w medycynie 179
- 10.4. Działania niepożądane opioidów 181
- 11. Kanabinoidy 185
- 11.1. Mechanizm działania kanabinoidów 186
- 11.2 Potencjalne korzyści ze stosowania kanabinoidów w sporcie 188
- 11.3. Zastosowanie kanabinoidów w medycynie 190
- 11.4. Działania niepożądane kanabinoidów 192
- 12. Glikokortykoidy 199
- 12.1. Mechanizm działania GK 201
- 12.1.1. Receptor dla GK 202
- 12.1.2. Genomowy mechanizm działania GK 203
- 12.1.3. Niegenomowy mechanizm działania GK 203
- 12.1.4. Niegenomowy wpływ GK na metabolizm kwasu arachidonowego 205
- 12.1.3. Wpływ wziewnych GK na przebudowę dróg oddechowych 205
- 12.2. Zastosowanie GK w medycynie 206
- 12.3. Działania niepożądane GK 208
- 12.4. Potencjalne korzyści ze stosowania GK w sporcie 210
- 13. β-blokery 215
- 13.1. Adrenalina i noradrenalina 215
- 13.2. Działanie β-blokerów 216
- 13.3. β-blokery a sport 219
- 13.4. Działania niepożądane 220
- 14. Manipulacje krwią i jej składnikami 223
- 14.1. Mechanizm działania 224
- 14.2. Potencjalne korzyści w sporcie 225
- 14.3. Zastosowanie w medycynie 227
- 14.4. Działania niepożądane 228
- 15. Manipulacje chemiczne i fizyczne 231
- 15.1. Zamiana moczu 232
- 15.2. Manipulacje chemiczne 235
- 15.3. Infuzje i iniekcje dożylne 237
- 16. Doping genowy i komórkowy 241
- 16.1. Geny aktywności fizycznej 242
- 16.1.1. Wytrzymałość 244
- 16.1.2. Siła skurczu mięśni i szybkość 245
- 16.1.3. Struktura ścięgien i ryzyko kontuzji 246
- 16.1.4. Uwarunkowania psychologiczne 247
- 16.2. Terapia genowa 247
- 16.3. Doping genowy 249
- III. STANDARDY ŚWIATOWEJ AGENCJI ANTYDOPINGOWEJ (WADA) 251
- 17. Kontrola dopingu 253
- 17.1. Ogólny zarys postępowania 254
- 17.2. Etapy kontroli 257
- 17.2.1. Planowanie kontroli 257
- 17.2.2. Powiadamianie zawodnika wytypowanego do kontroli 258
- 17.2.3. Przygotowanie sesji pobierania próbek 262
- 17.2.4. Pobieranie próbek 264
- 17.2.5. Czynności po pobraniu próbek 268
- 17.2.6. Transport próbek 269
- 17.2.7. Analiza laboratoryjna 269
- 17.2.8. Zarządzanie wynikami badań 274
- 18. Wyłączenia dla celów terapeutycznych 277
- 18.1. Komitet ds. Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych 278
- 18.2. Warunki przyznania TUE 278
- 18.3. Retroaktywne TUE 281
- 18.4. Składanie wniosków o TUE 282
- 18.5. Decyzje Komitetu TUE 284
- 19. Badania laboratoryjne 287
- 19.1. Analityka środków dopingujących 287
- 19.1.1. Postępowanie z próbkami 288
- 19.1.2. Techniki analityczne 289
- 19.1.3. Zakres badań 289
- 19.1.4. Najczęściej wykrywane substancje dopingujące 292
- 19.2. Organizacja laboratorium antydopingowego 295
- 19.2.1. Wymagania akredytacyjne 296
- 19.2.2. Polskie Laboratorium Antydopingowe 299
- 19.3. Paszport biologiczny sportowca 303
- 19.3.1. Koncepcja paszportu biologicznego sportowca 304
- 19.3.2. Moduł hematologiczny 306
- 19.3.3. Moduł steroidowy 308
- 19.3.4. Moduł endokrynologiczny 311
- 19.4. Alternatywny materiał biologiczny 314
- 19.4.1. Ślina 315
- 19.4.2. Włosy 317
- 19.4.3. Paznokcie 322
- IV. MEDYCZNE ASPEKTY STOSOWANIA ŚRODKÓW DOPINGUJĄCYCH 327
- 20. Kardiologiczne aspekty stosowania środków dopingujących 329
- 20.1. Steroidy anaboliczno-androgenne 329
- 20.2. Erytropoetyna 332
- 20.3. Hormon wzrostu i insulinopodobny czynnik wzrostu 333
- 20.4. β2-mimetyki 333
- 20.5. Diuretyki 334
- 20.6. Środki pobudzające 334
- 21. Wybrane endokrynologiczne aspekty stosowania środków dopingujących 337
- 21.1. Epidemiologia stosowania SAA 338
- 21.2. Sposób stosowania SAA 339
- 21.3. Rozpoznawanie i potwierdzanie stosowania SAA 340
- 21.4. Wskaźnik T/E 341
- 21.5. Testosteron w rywalizacji sportowej kobiet 342
- 21.6. Powikłania dopingu SAA 343
- 21.6.1. Powikłania sercowo-naczyniowe 343
- 21.6.2. Powikłania neuroendokrynne u mężczyzn 344
- 21.6.3. Powikłania neuroendokrynne u kobiet 345
- 21.6.4. Powikłania psychiatryczne 345
- 21.6.5. Powikłania wątrobowe 347
- 21.6.6. Powikłania mięśniowo-szkieletowe 347
- 21.6.7. Powikłania nerkowe 348
- 21.6.8. Powikłania immunologiczne 348
- 21.6.9. Powikłania dermatologiczne 348
- 21.7. Leczenie uzależnienia od SAA 348
- 21.8. Inne hormony uznane za środki dopingujące 350
- 22. Diabetogenne działanie środków dopingujących 353
- 22.1. Aktywność fizyczna a cukrzyca 353
- 22.2. Doping a ryzyko wystąpienia cukrzycy 355
- 22.3. Wpływ środków dopingujących na przebieg cukrzycy 357
- 22.4. Insulinoterapia sportowca z cukrzycą 359
- 23. Postępowanie ze sportowcami z zaburzeniami rozwoju płciowego 363
- 23.1. Płeć a rywalizacja sportowa – aspekty historyczne 364
- 23.2. Transpłciowość a sport 366
- 23.3. Diagnostyka i leczenie zespołu dezaprobaty płci w świetle wytycznych WADA 368
- 24. Leki psychotropowe a doping 371
- 24.1. Układy monoaminoergiczne 371
- 24.1.1. Układ serotoninergiczny 372
- 24.1.2. Układ dopaminergiczny 373
- 24.1.3. Układ noradrenergiczny 373
- 24.2. Wpływ neuroprzekaźników monoaminowych na wysiłek i zmęczenie 373
- 24.3. Substancje psychoaktywne w sporcie 375
- 24.3.1. Kanabinoidy 377
- 24.3.2. Substancje pobudzające 378
- 24.4. Leki przeciwdepresyjne a zdolności wysiłkowe 380
- 24.5. Leki przeciwpsychotyczne w sporcie 387
- 25. Leczenie astmy a doping 391
- 25.1. Leczenie astmy w świetle przepisów antydopingowych 392
- 25.2. Wpływ leczenia astmy na zdolność do wysiłku – kontrowersje i rzeczywistość 394
- 25.3. Zbyt pochopne rozpoznawanie astmy u sportowców? 396
- 26. Problem dopingu w praktyce lekarza medycyny sportowej 401
- 26.1. Sportowcy amatorzy a doping 401
- 26.2. Sportowcy wyczynowi a doping 402
- 26.2.1. Otwarty charakter listy WADA 403
- 26.2.2. Leki i suplementy diety 405
- 26.2.3. Wyłączenia dla celów terapeutycznych 406
- V. VARIA 409
- 27. Doping nieświadomy 411
- 27.1. Suplementy diety zanieczyszczone lub zafałszowane środkami dopingującymi 412
- 27.1.1. Przypadek Jakuba Wawrzyniaka 413
- 27.1.2. Przypadek Konrada Bukowieckiego 415
- 27.2. Minimalizowanie ryzyka pozytywnych wyników badań antydopingowych 416
- 27.3. Substancje zabronione w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego 418
- 27.4. Środki anaboliczne w produktach pochodzenia zwierzęcego 420
- 27.4.1. Przypadek Adama Seroczyńskiego 421
- 27.5. Bierne palenie 423
- 27.6. Metabolizm substancji dozwolonych do zabronionych 424
- 28. Doping a zdrowie publiczne 429
- 28.1. Doping w sporcie amatorskim 430
- 28.2. Wspomaganie żywieniowe osób o wysokiej aktywności fizycznej 431
- 28.3. Rynek produktów spożywczych dla sportowców w Polsce 432
- 28.4. Negatywne skutki zdrowotne dopingu 435
- 28.5. Doping mózgu 436
- 29. Toksykologia środków dopingujących 439
- 29.1. Klasyczne środki dopingujące 440
- 29.2. Nowe związki psychoaktywne 442
- 29.2.1. Syntetyczne kanabinoidy 442
- 29.2.2. Syntetyczne katynony 444
- 29.2.3. Pochodne fenyloetyloaminy 445
- 29.2.4. Pochodne tryptaminy i piperazyny 446
- 29.2.5. Pochodne opiatów 447
- 30. Przestępczość farmaceutyczna a doping 451
- 30.1. Historia walki z przestępczością farmaceutyczną 452
- 30.2. Zorganizowana przestępczość farmaceutyczna a przestępczość narkotykowa 459
- 30.3. Nielegalne i sfałszowane steroidy anaboliczno-androgenne 460
- 30.4. Sfałszowane suplementy diety i odżywki dla sportowców 462
- 30.5. Ustawodawstwo związane ze zwalczaniem przestępczości farmaceutycznej 465
- 31. Krwawe opowieści, czyli dziennikarstwo na dopingu 469
- Skorowidz 477
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)