Geochemia środowiska
Geochemia środowiska odgrywa istotną rolę w naukach o środowisku przyrodniczym. Jej korzenie sięgają geochemii prospekcyjnej, tej klasycznej dyscypliny nauk o Ziemi, ściśle związanej z poszukiwaniem złóż surowców mineralnych. Głównym celem geochemii środowiska jest badanie mechanizmów obiegu pierwiastków w zewnętrznych warstwach Ziemi, interakcji między elementami biotycznymi i abiotycznymi środowiska oraz
wpływu stresu antropogenicznego na procesy zachodzące na powierzchni Ziemi.
Książka "Geochemia Środowiska" autorstwa Zdzisława M. Migaszewskiego i Agnieszki Gałuszki stanowi rozszerzoną wersję poprzedniego wydania "Podstawy geochemii środowiska" i jest przeznaczona dla specjalistów, doktorantów i studentów z zakresu nauk o Ziemi, nauk o środowisku przyrodniczym, nauk biologicznych, chemicznych, rolniczych i medycznych. Powstała ona na podstawie licznych publikacji i materiałów archiwalnych autorów oraz realizacji polskich i amerykańskich projektów badawczych z zakresu geochemii środowiska.
Autorzy niniejszej książki prezentują "geologiczny" punkt widzenia, uwypuklając tym samym rolę elementów abiotycznych w interakcjach geochemicznych zachodzących w biosferze. Ten nieco odmienny od tradycyjnego w ochronie środowiska sposób przedstawienia przedmiotowego zagadnienia będzie z pewnością dla wielu czytelników impulsem do dalszych przemyśleń, studiów lub badań.
Odpowiedzialność: | Zdzisław M. Migaszewski, Agnieszka Gałuszka. |
Hasła: | Geochemia Pierwiastki chemiczne Środowisko człowieka Podręcznik |
Adres wydawniczy: | Warszawa : PWN, 2016. |
Wydanie: | Wydanie I. |
Opis fizyczny: | 637 stron : ilustracje ; 24 cm. |
Uwagi: | Niniejsza książka stanowi kontynuację wcześniejszych dwóch podręczników pt.: Zarys geochemii środowiska (2003) i Podstawy geochemii środowiska (2007). Bibliografia, wykaz aktów prawnych na stronach 505-568. Indeksy. |
Forma gatunek: | Książki. Publikacje fachowe. Publikacje dydaktyczne. Publikacje naukowe. |
Dziedzina: | Geografia i nauki o Ziemi |
Powstanie dzieła: | 2016 r. |
Przeznaczenie: | Dla doktorantów i studentów z zakresu nauk o Ziemi, nauk o środiwsku przyrodniczym, nauk biologicznych, chemicznych, rolniczych i medycznych. |
Odbiorcy: | Szkoły wyższe. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- Wstęp 11
- Część I. Interdyscyplinarne podstawy geochemii środowiska 15
- 1. Od klasycznej geochemii do geochemii i analityki środowiska – rys historyczny 17
- 2. Geochemia środowiska – przegląd problematyki 27
- 2.1. Geochemia środowiska na tle innych dyscyplin geochemii 27
- 2.2. Charakterystyka i zakres badań geochemii środowiska 32
- 2.3. Podstawowe cele i kierunki rozwoju geochemii środowiska 35
- 3. Charakterystyka geochemiczna stref kuli ziemskiej 40
- 3.1. Najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi – wyzwanie dla geochemika 40
- 3.2. Budowa Ziemi i Księżyca 44
- 3.3. Zewnętrzne strefy Ziemi 47
- 3.3.1. Hydrosfera 47
- 3.3.2. Pedosfera 52
- 3.3.3. Atmosfera 55
- 3.3.4. Biosfera 57
- 4. Tektonika płyt – klucz do zrozumienia wielkoskalowego obiegu pierwiastków 64
- 4.1. Uwagi wstępne 64
- 4.2. Granice płyt tektonicznych 66
- 4.3. Znaczenie tektoniki płyt w naukach przyrodniczych 68
- 5. Oceaniczne źródła hydrotermalne – miejsca występowania złóż metali i unikatowych ekosystemów 71
- 5.1. Uwagi wstępne 71
- 5.2. Skład chemiczny i izotopowy oceanicznych źródeł hydrotermalnych 73
- 5.3. Ekosystemy oceanicznych źródeł hydrotermalnych 77
- 6. Czynniki geochemiczne i klasyfikacje pierwiastków 84
- 6.1. Podstawowe pojęcia z zakresu krystalografii, mineralogii i petrologii 84
- 6.2. Podstawowe parametry i czynniki geochemiczne 91
- 6.2.1. Klarki a współczynniki zawartości pierwiastków 91
- 6.2.2. Zawartości naturalne i modyfikujący wpływ antropogeniczny 94
- 6.2.3. Znaczniki geochemiczne 98
- 6.2.4. Koncepcja gradientu i bariery geochemicznej 98
- 6.2.5. pH a rozpuszczalność 100
- 6.2.6. Potencjał oksydacyjno-redukcyjny 107
- 6.2.7. Przewodnictwo elektrolityczne właściwe 111
- 6.2.8. Sucha pozostałość 111
- 6.2.9. Temperatura 112
- 6.2.10. Rozpuszczony tlen 112
- 6.2.11. Zasadowość i kwasowość 113
- 6.2.12. Twardość 114
- 6.2.13. Roztwory 114
- 6.2.14. Koloidy 116
- 6.2.15. Naturalne przemiany promieniotwórcze 123
- 6.3. Klasyfikacje pierwiastków 124
- 7. Środowiska i procesy geochemiczne w litosferze 128
- 7.1. Uwagi wstępne 128
- 7.2. Procesy magmowe i pomagmowe 128
- 7.3. Wietrzenie 131
- 7.3.1. Podstawowe procesy wietrzenia 131
- 7.3.2. Wietrzenie pirytu i innych minerałów siarczkowych 135
- 7.4. Erozja, transport i sedymentacja 145
- 7.5. Diageneza 147
- 7.6. Metamorfizm 148
- 8. Znaczenie biosfery w obiegu pierwiastków 151
- 8.1. Podstawowe pojęcia stosowane w biogeochemii 151
- 8.2. Terminologia i problematyka badań biogeochemicznych roślin 154
- 8.3. Blaski i cienie interpretacji wyników badań biogeochemicznych roślin 162
- 9. Globalne cykle geochemiczne 165
- 9.1. Uwagi wstępne 165
- 9.2. Obieg azotu 166
- 9.3. Obieg fosforu 168
- 9.4. Obieg siarki 170
- 9.5. Obieg tlenu 174
- 9.6. Obieg węgla 175
- 9.7. Obieg wodoru 177
- 10. Charakterystyka geochemiczna i toksykologiczna wybranych pierwiastków 178
- 10.1. Uwagi wstępne 178
- 10.2. Antymon 181
- 10.3. Arsen 182
- 10.4. Bar 184
- 10.5. Beryl 185
- 10.6. Bizmut 186
- 10.7. Bor 187
- 10.8. Brom 187
- 10.9. Chlor 188
- 10.10. Chrom 189
- 10.11. Cyna 190
- 10.12. Cynk 191
- 10.13. Fluor 193
- 10.14. Glin 194
- 10.15. Jod 195
- 10.16. Kadm 196
- 10.17. Kobalt 197
- 10.18. Krzem 199
- 10.19. Lantanowce (pierwiastki ziem rzadkich) 200
- 10.20. Lit 204
- 10.21. Magnez 204
- 10.22. Mangan 205
- 10.23. Miedź 207
- 10.24. Molibden 209
- 10.25. Nikiel 210
- 10.26. Niob i Tantal 211
- 10.27. Ołów 212
- 10.28. Platyna 214
- 10.29. Potas 214
- 10.30. Rtęć 215
- 10.31. Rubid 218
- 10.32. Selen 218
- 10.33. Sód 220
- 10.34. Srebro 221
- 10.35. Stront 222
- 10.36. Tal 223
- 10.37. Tellur 223
- 10.38. Tor i uran 224
- 10.39. Tytan 226
- 10.40. Wanad 227
- 10.41. Wapń 228
- 10.42. Wolfram 229
- 10.43. Żelazo 230
- 10.44. Wykorzystanie pierwiastków śladowych w badaniach źródeł zanieczyszczeń 232
- 11. Występowanie izotopów w środowisku przyrodniczym 235
- 11.1. Podstawy geochemii izotopowej 235
- 11.2. Zarys geochemii wybranych izotopów w środowisku przyrodniczym 239
- 11.2.1. Siarka 239
- 11.2.2. Tlen 242
- 11.2.3. Węgiel 244
- 11.2.4. Wodór 247
- 11.2.5. Inne izotopy 248
- 11.3. Przykłady zastosowania izotopów w badaniach środowiskowych 251
- 11.3.1. Izotopy trwałe 251
- 11.3.2. Radioizotopy 261
- Część II. Podstawowe trendy metodyczne i badawcze w geochemii środowiska 265
- 12. Zarys metodyki badań próbek środowiskowych 267
- 12.1. Badania terenowe i pobieranie próbek 267
- 12.1.1. Uwagi wstępne 267
- 12.1.2. Znaczenie badań terenowych 270
- 12.1.3. Pobieranie próbek 274
- 12.2. Przygotowanie próbek 284
- 12.2.1. Uwagi wstępne 284
- 12.2.2. Preparatyka mineralogiczna i petrograficzna 285
- 12.2.3. Preparatyka chemiczna 285
- 12.2.4. Preparatyka izotopowa 290
- 12.3. Metody i techniki analityczne 291
- 12.3.1. Uwagi wstępne 291
- 12.3.2. Badania mineralogiczne i petrologiczne 291
- 12.3.3. Analizy chemiczne 298
- 13. Statystyczna interpretacja wyników badań środowiska przyrodniczego 321
- 13.1. Uwagi wstępne 321
- 13.2. Podstawowe pojęcia statystyki opisowej 322
- 13.3. Statystyka w geochemii 327
- 13.3.1. Korelacja i regresja 327
- 13.3.2. Zastosowanie analizy wariancji (ANOVA) w badaniach geochemicznych 328
- 14. Teledetekcja – nowe wyzwanie dla geochemii środowiska 331
- 14.1. Uwagi wstępne 331
- 14.2. Zastosowanie fotografii lotniczej i teledetekcji 332
- 14.3. Perspektywy rozwoju teledetekcji 335
- 15. Zmiany globalne i ich wpływ na środowisko 336
- 15.1. Uwagi wstępne 336
- 15.2. „Kwaśne opady” – rzeczywistość i mity 336
- 15.3. „Dziura ozonowa” 338
- 15.4. Efekt cieplarniany (szklarniowy) 340
- 16. Rola geochemii środowiska w ochronie geosfery 347
- 16.1. Uwagi wstępne 347
- 16.2. Geomonitoring 347
- 16.3. Litosfera 349
- 16.3.1. Wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze 349
- 16.3.2. Kwaśne wody kopalniane 352
- 16.4. Wody powierzchniowe i podziemne 355
- 16.4.1. Jakość i degradacja wód powierzchniowych i podziemnych 356
- 16.4.2. Uzdatnianie i racjonalne wykorzystanie wody 360
- 16.5. Osady wodne 361
- 16.6. Gleby 366
- 16.7. Obszary podmokłe i torfowiska 369
- 16.8. Powietrze 373
- 16.9. Gospodarka odpadami a ochrona środowiska 382
- 16.10. Inżynieria, technologia, zasoby naturalne, energia i środowisko 388
- 17. Wykorzystanie roślin w prospekcji geochemicznej oraz rekultywacji i remediacji biologicznej 393
- 17.1. Uwagi wstępne 393
- 17.2. Prospekcja geochemiczna 395
- 17.2.1. Wyznaczanie przebiegu uskoków 395
- 17.2.2. Poszukiwanie złóż i stref mineralizacji 395
- 17.3. Rekultywacja biologiczna obszarów pogórniczych 397
- 17.4. Bioremediacja terenów skażonych 399
- 18. Wykorzystanie organizmów żywych w wydobyciu metali – biogórnictwo i fitogórnictwo 403
- 18.1. Uwagi wstępne 403
- 18.2. „Bakteryjni górnicy” i ich wymagania ekologiczne 404
- 18.3. Biochemiczne podstawy biogórnictwa 405
- 18.4. Technologie biogórnictwa 405
- 18.5. Rośliny a wydobycie metali – fitogórnictwo 407
- 18.6. Przyszłość bio- i fitogórnictwa 408
- 19. Biomonitoring środowiska przyrodniczego 410
- 19.1. Uwagi wstępne 410
- 19.2. Porosty 412
- 19.2.1. Występowanie i ekologia porostów 412
- 19.2.2. Składniki szkodliwe a rozwój porostów 413
- 19.2.3. Zastosowanie porostów 421
- 19.3. Sosna 426
- 19.3.1. Uwagi wstępne 426
- 19.3.2. Występowanie i ekologia sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) 427
- 19.4. Mchy 435
- 20. Rola geosfery w toksykologii środowiska 441
- 20.1. Uwagi wstępne 441
- 20.2. Podział źródeł zanieczyszczeń 442
- 20.3. Charakterystyka źródeł zanieczyszczeń 442
- 20.3.1. Naturalne źródła zanieczyszczeń 443
- 20.3.2. Geoantropogeniczne i antropogeniczne źródła zanieczyszczeń 447
- 20.4. Ogólna charakterystyka geotoksyn 450
- 20.5. Czynniki warunkujące obieg geochemiczny geotoksyn 450
- 21. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego związkami organicznymi 453
- 21.1. Uwagi wstępne 453
- 21.2. Źródła związków organicznych w środowisku przyrodniczym 453
- 21.3. Procesy sorpcji i biodegradacji 456
- 21.4. Przegląd ważniejszych grup toksycznych związków organicznych 458
- 21.5. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w środowisku przyrodniczym 465
- 21.6. Przykłady badań zanieczyszczeń środowiska związkami organicznymi 470
- 22. Znaczenie geochemii medycznej w naukach o środowisku przyrodniczym 475
- 22.1. Cele geomedycyny i geochemii medycznej 475
- 22.2. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii 476
- 22.3. Minerały stanowiące zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka 479
- 22.4. Czynniki fizykochemiczne decydujące o rozwoju chorób geochemicznych 482
- 22.5. Środowisko geochemiczne a zasięg chorób 485
- 22.6. Perspektywy rozwoju geochemii medycznej 490
- 23. Geochemia miast 492
- 23.1. Miasta jako specyficzne środowiska geochemiczne 492
- 23.2. Rola źródeł zanieczyszczeń w kształtowaniu środowiska miejskiego 493
- 23.3. Wpływ środowiska miejskiego na zdrowie mieszkańców 496
- 24. Geochemia sądowa 498
- 24.1. Historia i ważniejsze postacie w geologii sądowej 498
- 24.2. Metody badań geochemii sądowej 499
- 24.3. Geochemia sądowa w praktyce 501
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)