Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna

Spis treści:

1. Od Autora 9
2. Wstęp 11
3. Rozdział 1. ARCHEOLOGIA POLSKI WCZESNOŚREDNIOWIECZNEJ: POCZĄTKI ZAINTERESOWAŃ, NARODZINY I ROZWÓJ 15
4. Początki najdawniejsze 15
5. Wiek XIX: w poszukiwaniu odległych korzeni słowiańskiej tożsamości 16
6. Narodziny i powolny wzrost: pierwsze dekady XX wieku 20
7. Lata trzydzieste: archeologia wczesnego średniowiecza w natarciu -sporu o Słowian ciąg dalszy i systematyczne prace wykopaliskowe obiektów wczesnośredniowiecznych 23
8. Dwie dekady powojenne: zbliżające się milenium i badania nad początkami państwa polskiego 26
9. Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte: udane pokłosie badań milenijnych 28
10. Ostatnia dekada XX wieku i początek nowego stulecia: stare pytania i nowe możliwości pozyskiwania odpowiedzi 32
11. Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej: archeologia regionów czy archeologia bez granic? 35
12. Rozdział 2. ŹRÓDŁA I METODY 41
13. Stanowisko archeologiczne 41
14. Stratyfikacje, warstwy, obiekty 44
15. Wczesnośredniowieczne stanowiska archeologiczne i ich stratyfikacje: problemy eksploracji 50
16. Stratyfikacje stanowisk wczesnomiejskich 51
17. Stratyfikacje osad typu wiejskiego 52
18. Stratyfikacje obiektów sakralnych i pogańskich miejsc kultu 52
19. Stratyfikacje cmentarzysk wielowarstwowych 53
20. Warstwy i ich zawartość ruchoma: znaleziska masowe 56
21. Ceramika jako źródło do badania dawnych społeczności 57
22. Szczątki archeozoologiczne i archeoichtiologiczne 60
23. Zabytki wydzielone 65
24. Dane przyrodnicze: gleba i jej komponenty 67
25. Pozostałe grupy danych (I): źródła pisane 69
26. Pozostałe grupy danych (II): toponomastyka 71
27. Pozostałe grupy danych (III): przedstawienia ikonograficzne 75
28. Rozdział 3. SKĄD NA ZIEMIACH POLSKICH WZIĘLI SIĘ SŁOWIANIE? 79
29. „Autochtoniści", "allochtoniści" i inni: długie dzieje sporu o pochodzenie Słowian 79
30. Między starożytnością a wczesnym średniowieczem ziem polskich: przerwa czy kontynuacja? 84
31. Jeden czy wiele wzorców kultury materialnej Słowian? 85
32. Słowiański fenomen: jak go wytłumaczyć? 89
33. Rozdział 4. ZAGADKI OKRESU PRZEDPAŃSTWOWEGO 95
34. „Geografia plemienna" i archeologia 95
35. Najstarsze grody wczesnośredniowieczne: kiedy powstawały? 103
36. Wielość czy jedność obrządku pogrzebowego? 116
37. Zagadka Gromnika 120
38. Wiele pytań i mało odpowiedzi 123
39. Rozdział 5. ŚWIĘTE GÓRY 125
40. W kręgu wielkich ośrodków kultu okresu plemiennego: Łysa Góra na wschodniej krawędzi Łysogór (Góry Świętokrzyskie) 125
41. Tajemnice góry. Ślęży 128
42. Inne góry - domniemane miejsca pogańskiego kultu 133
43. Zagadkowe Żmigrody 141
44. Rozdział 6. POGAŃSKI CMENTARZ CZY ŚWIĘTY GAJ? 147
45. Świątynie pod gołym niebem 147
46. Stary cmentarz i nowe problemy 148
47. Zapomniana czy żywa tradycja? 152
48. Rozdział 7. WIELKIE KOPCE MAŁOPOLSKIE 155
49. Monumentalizm, który zadziwiał od dawna 155
50. Kopiec Przemysława (Tatarski) w Przemyślu 156
51. Domniemane monumentalne kopce w Przemyskiem 159
52. Sandomierski kopiec Salve Regina 159
53. Krakowskie kopce Krakusa i Wandy 161
54. Pozostałe wielkie kopce w Małopolsce 165
55. Kontekst europejski 166
56. Kopce małopolskie: kiedy i dlaczego je wznoszono? 168
57. Rozdział 8. ŚLADY NAJSTARSZEGO PISMA? 175
58. Odkrycie, które budzi emocje 175
59. Co odkryto na tabliczkach z Podebłocia? 176
60. Powrót do tematu: tabliczki w świetle najnowszych badań 178
61. Rozdział 9. JAK POWSTAWAŁA POLSKA 183
62. Między archeologią, tradycją dynastyczną a legendą 183
63. Tam, gdzie narodziła się Polska: Wielkopolska u progu przełomu państwowego 185
64. Skąd pochodzili Piastowie? 190
65. Z Wielkopolski do Małopolski: piastowskie wyjście na zewnątrz 196
66. Kierunek północny: Piastowie nad Zatoką Gdańską 201
67. „Zapomniane" Mazowsze czy strategiczna rezerwa terytorialna? 204
68. Od Bałtyku po Sudety: Śląsk i Pomorze Zachodnie 210
69. Śląsk „czeski" czy „piastowski"? 211
70. Pomorze Zachodnie: „republiki miejskie" i dawne terytoria plemienne 214
71. Ziemia krakowska: ostatni etap budowy państwa polskiego 217
72. Próba bilansu 218
73. Rozdział 10. MIASTA NADAL ODKRYWANE 225
74. Stolice państwa gnieźnieńskiego: rywalizacja o prymat pierwszeństwa 228
75. Od legendarnego Lecha do Mieszka I 229
76. Silny pretendent do palmy pierwszeństwa 234
77. Gród na bursztynowym szlaku 242
78. Miasto o dwunastu bramach 246
79. Gdańsk wczesnopaństwowy czy plemienny? 250
80. Początki Płocka ciągle poznawane 253
81. Wczesny gród piastowski nad rzeką Płonką? 258
82. Pierwsza wielka inwestycja piastowska w Małopolsce? 259
83. Intrygujący rywal Sandomierza 262
84. Tajemnice Góry Katedralnej w Chełmie 266
85. Centrum na peryferii 271
86. W cieniu pogańskiego księcia 274
87. Kraków, Wawel i archeologia 283
88. Kto wybudował najstarszy Wrocław? 288
89. Rozdział 11. GRODY NIEZWYKŁE 295
90. Ostrów Lednicki: rezydencjonalny ośrodek pierwszych Piastów czy najstarsze na ziemiach polskich episcopium? 296
91. Niesfinalizowana wielka inwestycja 303
92. Chełmiński sedes regni principalis? 307
93. Gród pod zamkiem 309
94. Wyspy pełne tajemnic 312
95. Ukryte wśród bagien 314
96. Zagadki pogranicza: zespół wieżowy w Stołpiu 317
97. Rozdział 12. KRAJOBRAZY WIEJSKIE 323
98. Na uboczu zainteresowań 323
99. Osady wiejskie: jak je postrzegamy? 325
100. Niewykorzystany potencjał badawczy: osady służebne 331
101. Wsie nieodgadnione 333
102. Wczesne ośrodki przemysłowe? 337
103. Rozdział 13. ARCHEOLOGIA W BADANIACH NAJSTARSZYCH ZESPOŁÓW KLASZTORNYCH 341
104. Najstarsze klasztory i archeologia 341
105. U progu chrystianizacji: pierwsze opactwa benedyktyńskie 342
106. W cieniu Wzgórza Wawelskiego: archeologia w badaniach opactwa oo. benedyktynów św. Piotra i Pawła w Tyńcu pod Krakowem 344
107. Kościół i klasztor na osadzie grodowej 347
108. Podwójna fundacja i spór o pochówek książęcy 350
109. Archeologia w badaniach najstarszych fundacji cysterskich 355
110. Łekneński „klasztorek" 358
111. Klasztor na ruinach palatium? 359
112. Klasztory ciągle poznawane 363
113. Rozdział 14. ZAGADKA STULECIA: ZNAKI NA CERAMICE 367
114. Długa historia badań i niejednoznaczne wyniki 367
115. Znaki na dnach naczyń z Kalisza i Ostrowa Lednickiego: obfitość nowych jakościowo źródeł archeologicznych 371
116. Znaki, jakich mało 372
117. Skąd ten zwyczaj i dlaczego znakowano naczynia? 375
118. Rozdział 15. MIEJSCOWI I OBCY 377
119. Od kremacji do inhumacji: cmentarze okresu wczesnopaństwowego 377
120. Pomorzanie i Wieleci w Wielkopolsce? 382
121. Groby wikingów? 385
122. Wielka nekropola wojowników 390
123. Nie tylko wojownicy 392
124. Kogo chowano w mazowieckich grobach z konstrukcjami kamiennymi? 396
125. Obcy na południu 404
126. Poganie i chrześcijanie 407
127. Kim byli, co ich łączyło? 409
128. Bibliografia

Zobacz spis treści

---