Polskie prawo wyznaniowe
Opracowanie to ukazuje aktualny stan regulacji prawnych pomiędzy państwem a Kościołem katolickim i innymi związkami wyznaniowymi w Polsce — ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji zaistniałej w następstwie wejścia Polski do Unii Europejskiej. Jest to podręcznik przeznaczony dla studentów wydziałów prawa, administracji, prawa kanonicznego i teologii; może być przydatny również pracownikom administracji kościelnej i wszystkim zainteresowanym współczesną problematyką stosunków między państwem a kościołem.
Odpowiedzialność: | Józef Krukowski. |
Hasła: | Prawo wyznaniowe - Polska Podręczniki akademickie |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2008. |
Wydanie: | Wyd. 4. |
Opis fizyczny: | 283 s. ; 24 cm. |
Uwagi: | Aut. wyd. 1: Józef Krukowski, Krzysztof Warchałowski. Bibliogr. przy rozdz. |
Przeznaczenie: | Podręcznik dla studentów wydziałów prawa, administracji, prawa kanonicznego i teologii. |
Skocz do: | Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki |
Dodaj recenzje, komentarz |
- Rozdział I. WIADOMOŚCI WSTĘPNE
- 1. Pojęcie prawa wyznaniowego
- 2. Zjawisko religijności jako przedmiot prawa wyznaniowego
- 3. Wyodrębnienie prawa wyznaniowego w systemie prawa
- 3.1. Prawo wyznaniowe jako zespół norm prawnych
- 3.2. Prawo wyznaniowe jako dyscyplina naukowa
- 4. Prawo wyznaniowe jako funkcja polityki państwa wobec religii
- Literatura
- Rozdział II. SYSTEMY RELACJI MIĘDZY PAŃSTWEM A KOŚCIOŁEM
- 1. Klasyfikacje państw ze względu na ich stosunek do kościoła
- 1.1. Klasyfikacja państw wynikająca z racji ustrojowych
- 1.1.1. Państwa wyznaniowe
- 1.1.2. Państwa świeckie
- 1.1.3. Stanowisko Kościoła katolickiego wobec państw świeckich
- 2. Klasyfikacja państw ze względu na formę regulacji stosunków z kościołem
- 3. Modele relacji między państwem a kościołem w Polsce
- 3.1. Okres I Rzeczypospolitej
- 3.2. Okres rozbiorów Polski
- 3.3. Okres II Rzeczypospolitej
- 3.4. Okres drugiej wojny światowej
- 3.5. Okres Polski Ludowej
- 3.6. Okres III Rzeczypospolitej
- 3.6.1. Normalizacja na drodze ustawowej (1989-1997)
- 3.6.2. Stabilizacja na podstawie Konstytucji RP i konkordatu (od roku 1997)
- Literatura
- Rozdział III. ŹRÓDŁA PRAWA WYZNANIOWEGO
- I. Wyjaśnienie pojęć
- 1.1. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa
- 1.2. System źródeł prawa
- 1.3. System źródeł prawa polskiego
- 2. Klasyfikacja źródeł polskiego prawa wyznaniowego
- 2.1. Akty normatywne powszechnie obowiązujące
- 2.1.1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
- 2.1.2. Umowy międzynarodowe
- 2.1.3. Ustawy i akty wykonawcze powszechnie obowiązujące — dotyczące wszystkich związków wyznaniowych
- 2.2. Ustawy i akty wykonawcze dotyczące poszczególnych związków wyznaniowych
- 2.2.1. Ustawy i akty wykonawcze dotyczące sytuacji prawnej Kościoła katolickiego
- 2.2.2. Ustawy dotyczące stosunku państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych
- 2.2.3. Rozporządzenia dotyczące innych związków wyznaniowych
- 2.3. Akty prawa wewnętrznego
- Literatura
- Rozdział IV. KONSTYTUCYJNE PODSTAWY STOSUNKÓW MIĘDZY PAŃSTWEM A KOŚCIOŁEM KATOLICKIM I INNYMI ZWIĄZKAMI WYZNANIOWYMI
- 1. Uwagi wstępne
- 2. Gwarancje wolności sumienia i religii w wymiarze indywidualnym
- 2.1. Zakres podmiotowy wolności sumienia i religii
- 2.2. Zakres przedmiotowy wolności sumienia i religii
- 2.3. Granice wolności religii
- 2.4. Ochrona sądowa wolności sumienia i religii
- 3. Zasady relacji instytucjonalnych
- 3.1. Zasada równouprawnienia związków wyznaniowych
- 3.2. Zasada bezstronności władz państwowych w sprawach przekonań religijnych
- 3.3. Zasada autonomii i niezależności oraz współdziałania
- 3.4. Zasada poszanowania autonomii i niezależności
- 3.5. Zasada współdziałania pomiędzy państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
- 3.5.1. Pojęcie zasady współdziałania
- 3.5.2. Organy współdziałania: organy administracji państwowej i komisje parytetowe
- 3.6. Zasady określające formy regulacji stosunków państwo-kościół
- 3.6.1. Formy regulacji stosunków między państwem a Kościołem katolickim
- 3.6.2. Formy regulacji stosunków między państwem a innymi związkami wyznaniowymi
- 3.6.3. Sytuacja prawna sekt
- Literatura
- Rozdział V. POJĘCIE I ZASADY REALIZACJI KONKORDATU
- 1. Ogólna charakterystyka konkordatu
- 1.1. Pojęcie i rodzaje konkordatu
- 1.2. Konkordat a wielostronne umowy międzynarodowe
- 1.3. Tryb zawierania konkordatu
- 2. Charakterystyka konkordatu polskiego
- 2.1. Zasady dotyczące skuteczności konkordatu
- 2.1.1. Zasady ratyfikacji konkordatu
- 2.1.2. Zasady dotyczące następstw ratyfikacji konkordatu
- 3. Znaczenie preambuły do konkordatu
- 4. Klauzule konkordatowe
- 4.1. Klauzule odsyłające
- 4.2. Klauzule końcowe
- 4.2.1. Klauzula interpretacyjna
- 4.2.2. Klauzula ratyfikacyjna
- 4.2.3. Klauzula dotycząca terminu wejścia w życie i klauzula języka konkordatu
- Literatura
- Rozdział VI. OSOBOWOŚĆ PRAWNA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO I INNYCH ZWIĄZKÓW WYZNANIOWYCH
- 1. Pojęcie osobowości prawnej Kościoła katolickiego i jego jednostek organizacyjnych
- 2. Osobowość prawna Kościoła katolickiego i jego jednostek organizacyjnych
- 2.1. Osobowość publicznoprawna Stolicy Apostolskiej
- 2.2. Osobowość prawna Kościoła katolickiego w Polsce
- 2.2.1. Osobowość prawna Kościoła katolickiego w Polsce jako całości
- 2.2.2. Osobowość cywilnoprawna kościelnych jednostek organizacyjnych
- 3. Osobowość prawna innych kościołów i związków wyznaniowych
- 3.1. Osobowość prawna kościołów i innych związków wyznaniowych mających status uregulowany na drodze ustawowej
- 3.1.1. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
- 3.1.2. Kościół Ewangelicko-Augsburski
- 3.1.3. Kościół Ewangelicko-Reformowany
- 3.1.4. Kościół Ewangelicko-Metodystyczny
- 3.1.5. Kościół Chrześcijan Baptystów
- 3.1.6. Kościół Zielonoświątkowy
- 3.1.7. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
- 3.1.8. Kościół Polskokatolicki
- 3.1.9. Kościół Katolicki Mariawitów
- 3.1.10. Kościół Starokatolicki Mariawitów
- 3.1.11. Gminy wyznaniowe żydowskie
- 3.1.12. Wschodni Kościół Staroobrzędowy
- 3.1.13. Muzułmański Związek Religijny
- 3.1.14. Karaimski Związek Religijny
- 3.2. Osobowość prawna kościołów i związków wyznaniowych uznanych w trybie rejestracyjnym
- Literatura
- Rozdział VII. SWOBODNE I PUBLICZNE PEŁNIENIE PRZEZ KOŚCIÓŁ SWOJEJ MISJI I JURYSDYKCJI
- 1. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 1.1. Gwarancja ogólna
- 1.2. Wolność w dokonywaniu zmian w strukturze organizacyjnej Kościoła katolickiego
- 1.3. Przynależność biskupów do Konferencji Episkopatu
- 1.4. Obsadzanie urzędów kościelnych
- 2. Gwarancje dotyczące innych kościołów i związków wyznaniowych
- 2.1. Gwarancje ogólne
- 2.2. Gwarancje dotyczące wprowadzania zmian do struktury organizacyjnej
- 2.3. Gwarancje swobodnej nominacji osób na stanowiska kościelne
- Literatura
- Rozdział VIII. WOLNOŚĆ KULTU
- 1. Wolność sprawowania kultu
- 1.1. Gwarancje wspólne dla wszystkich związków wyznaniowych
- 1.2. Regulacje dotyczące Kościoła katolickiego
- 1.2.1. Ogólna gwarancja wolności sprawowania kultu
- 1.2.2. Zasady szczegółowe
- 1.3. Regulacje dotyczące innych związków wyznaniowych
- 1.3.1. Zasada ogólna
- 1.3.2. Zasady szczegółowe
- 2. Poszanowanie niedzieli i dni świątecznych jako dni wolnych od pracy
- 2.1. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 2.2. Gwarancje dotyczące innych związków wyznaniowych
- Literatura
- Rozdział IX. POSZANOWANIE AUTONOMII WEWNĘTRZNEJ KOŚCIOŁÓW I INNYCH ZWIĄZKÓW WYZNANIOWYCH
- 1. Swoboda komunikowania
- 1.1. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 1.2. Gwarancje dotyczące innych kościołów i związków wyznaniowych
- 1.2.1. Zasada ogólna
- 1.2.2. Zasady szczególne
- 2. Organizacje i stowarzyszenia kościelne
- 2.1. Zasada ogólna
- 2.2. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 2.2.1. Zasada respektowania prawa kanonicznego
- 2.2.2. Zasada respektowania prawa polskiego
- 2.3. Gwarancje dotyczące innych związków wyznaniowych
- 2.3.1. Gwarancje wpisane do ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania
- 2.3.2. Gwarancje wpisane do ustaw indywidualnych
- Literatura
- Rozdział X. SZKOLNICTWO I DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZĄ KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO ORAZ INNYCH ZWIĄZKÓW WYZNANIOWYCH
- 1. Nauczanie religii w szkołach publicznych
- 1.1. Gwarancje wspólne dla wszystkich związków wyznaniowych
- 1.2. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 1.3. Gwarancje dotyczące innych związków wyznaniowych
- 2. Katechizacja dorosłych
- 3. Praktyki religijne dzieci i młodzieży w miejscach wypoczynku
- 3.1. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 3.2. Gwarancje dla innych związków wyznaniowych
- 4. Szkolnictwo wyznaniowe
- 4.1. Szkoły katolickie
- 4.1.1. Prawo kościoła do prowadzenia i zakładania własnych placówek oświatowych i wychowawczych
- 4.1.2. Status prawny szkół katolickich
- 4.1.3. Status nauczycieli i uczniów szkół katolickich
- 4.1.4. Dotacje dla katolickich placówek oświatowych
- 4.2. Gwarancje dla szkół innych związków wyznaniowych
- 5. Szkoły wyższe
- 5.1. Katolickie szkoły wyższe
- 5.1.1. Prawo Kościoła katolickiego do zakładania i prowadzenia własnych uniwersytetów i wydziałów
- 5.1.2. Status prawny katolickich szkół wyższych
- 5.1.3. Subwencje państwowe dla kościelnych szkół wyższych
- 5.2. Szkoły wyższe innych związków wyznaniowych
- Literatura
- Rozdział XI. DUSZPASTERSTWO SZCZEGÓLNYCH GRUP SPOŁECZNYCH
- 1. Duszpasterstwo wojskowe, służba wojskowa duchownych
- 1.1. Zasady ogólne
- 1.2. Regulacje dotyczące Kościoła katolickiego
- 1.2.1. Opieka duszpasterska w wojsku
- 1.2.2. Zwolnienie duchownych od obowiązkowej służby wojskowej
- 1.3. Regulacje dotyczące innych związków wyznaniowych
- 2. Duszpasterstwo specjalne: w zakładach penitencjarnych, wychowawczych, zakładach opieki zdrowotnej i społecznej
- 2.1. Zasady ogólne
- 2.2. Regulacje dotyczące Kościoła katolickiego
- 2.2.1. Zapewnienie warunków do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych
- 2.2.2. Rodzaje praktyk i posług religijnych
- 2.2.3. Zatrudnianie kapłanów
- 2.3. Regulacje dotyczące innych kościołów i związków wyznaniowych
- 3. Opieka duszpasterska nad mniejszościami narodowymi i cudzoziemcami
- 3.1. Zasada ogólna
- 3.2. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 3.3. Gwarancje dotyczące innych kościołów
- 4. Działalność misyjna, humanitarna, charytatywno-opiekuńcza instytucji kościelnych
- 4.1. Zasady wspólne
- 4.2. Regulacje dotyczące Kościoła katolickiego
- 4.3. Regulacje dotyczące innych kościołów i związków wyznaniowych
- 4.3.1. Kościół prawosławny
- 4.3.2. Inne kościoły i związki wyznaniowe
- Literatura
- Rozdział XII. DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA KOŚCIOŁÓW I INNYCH ZWIĄZKÓW WYZNANIOWYCH
- 1. Uwagi wstępne
- 2. Publikacje i środki społecznego przekazu
- 2.1. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 2.1.1. Wolność publikacji związanych z posłannictwem Kościoła katolickiego
- 2.1.2. Prawo Kościoła katolickiego do posiadania i używania własnych środków społecznego przekazu
- 2.1.3. Prawo Kościoła katolickiego do dostępu do publicznej radiofonii i telewizji
- 2.2. Gwarancje dotyczące innych kościołów
- 3. Ochrona dóbr kultury narodowej znajdujących się w posiadaniu kościelnych osób prawnych
- 3.1. Gwarancje dotyczące Kościoła katolickiego
- 3.1.1. Współpraca władz kościelnych i państwowych w ochronie dóbr kultury narodowej
- 3.1.2. Udostępnianie dóbr kultury będących w dyspozycji Kościoła katolickiego
- 3.2. Gwarancje dotyczące innych związków wyznaniowych
- 3.3. Budowa obiektów sakralnych (kościołów, kaplic, cmentarzy) i kościelnych
- 3.3.1. Gwarancje ogólne
- 3.3.2. Regulacje dotyczące Kościoła katolickiego
- 3.3.3. Regulacje dotyczące innych kościołów i związków wyznaniowych
- Literatura
- Rozdział XIII. UPRAWNIENIA MAJĄTKOWE INSTYTUCJI KOŚCIELNYCH
- 1. Podstawa uprawnień majątkowych Kościoła
- 2. Źródła finansowania działalności instytucji kościelnych
- 3. Uznanie praw majątkowych Kościoła katolickiego
- 4. Uznanie praw majątkowych innych kościołów i związków wyznaniowych
- 5. Uchylenie ograniczeń w korzystaniu z uprawnień majątkowych przez kościelne osoby prawne
- 6. Regulacje stanu prawnego nieruchomości kościelnych
- 6.1. Regulacje w drodze decyzji administracyjnych wojewody
- 6.1.1. Regulacje stanu majątkowego na ziemiach należących do Polski przed rokiem 1939
- 6.1.2. Regulacje sytuacji majątkowej kościelnych osób prawnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych
- 6.1.3. Regulacje w formie decyzji Komisji Majątkowej
- 7. Regulacje stanu prawnego nieruchomości innych kościołów i związków wyznaniowych
- 7.1. Regulacja praw majątkowych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego
- 7.2. Regulacja praw majątkowych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
- 7.3. Regulacja stanu majątkowego gmin wyznaniowych żydowskich
- 7.4. Regulacje spraw majątkowych pozostałych kościołów i związków wyznaniowych
- 8. Dotacje z budżetu państwa
- 9. Dotacje z Funduszu Kościelnego
- 10. Dotacje na działalność społeczną instytucji kościelnych
- 10.1. Zrównanie działalności instytucji kościelnych z analogiczną działalnością instytucji państwowych
- 10.2. Zrównanie działalności społecznej instytucji kościelnych z działalnością organizacji pozarządowych
- 11. Dotacje na konserwację zabytków
- 12. Fundacje kościelne
- 12.1. Fundacje osób prawnych Kościoła katolickiego
- 12.2. Fundacje innych kościołów i związków wyznaniowych
- 13. Świadczenia materialne ze strony wiernych — darowizny
- 14. Zbiórki publiczne
- Literatura
- Rozdział XIV. OPODATKOWANIE INSTYTUCJI KOŚCIELNYCH I OSÓB DUCHOWNYCH
- 1. Opodatkowanie instytucji kościelnych
- 1.1. Podatek dochodowy
- 1.2. Podatek od nieruchomości
- 1.3. Podatek od spadków i darowizn
- 1.4. Zwolnienie od opłat celnych
- 2. Opodatkowanie dochodów osób duchownych
- Literatura
- Rozdział XV. UBEZPIECZENIA OSÓB DUCHOWNYCH
- 1. Ubezpieczenia społeczne osób duchownych
- 1.1. Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych
- 1.2. Pojęcie osoby duchownego w rozumieniu ustawy
- 1.3. Rodzaje ubezpieczenia społecznego
- 1.4. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych
- 1.5. Ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe duchownych
- 1.6. Składka na ubezpieczenia społeczne osób duchownych
- 2. Ubezpieczenia zdrowotne osób duchownych
- 2.1. Podmiot ubezpieczeń zdrowotnych
- 2.2. Finansowanie ubezpieczeń zdrowotnych osób duchownych
- 2.3. Kumulacja tytułów ubezpieczeń zdrowotnych
- 3. Działalność ubezpieczeniowa kościołów
- Literatura
- Rozdział XVI. OCHRONA MAŁŻEŃSTWA I RODZINY
- 1. Pojęcie małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi
- 1.1. Geneza uznania skutków cywilnych małżeństwa kanonicznego
- 1.2. Warunki zawarcia małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi według art. 10 konkordatu
- 1.3. Różnice i podobieństwa między małżeństwem kanonicznym a małżeństwem cywilnym
- 1.4. Dwa tryby zawarcia małżeństwa cywilnego
- 1.5. Skutki cywilne małżeństwa
- 1.6. Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika
- 2. Procedura zawarcia małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi
- 2.1. Postępowanie poprzedzające celebrowanie małżeństwa kanonicznego
- 2.1.1. Postępowanie w warunkach zwyczajnych
- 2.1.2. Postępowanie w niebezpieczeństwie śmierci
- 2.1.3. Przedmiot postępowania poprzedzającego zawarcie małżeństwa
- 2.2. Postępowanie podczas celebrowania małżeństwa
- 2.2.1. Oświadczenia woli na zawarcie małżeństwa według formy kanonicznej
- 2.2.2. Oświadczenie woli zgodnie z prawem wewnętrznym innego związku wyznaniowego
- 2.2.3. Oświadczenia woli co do wywarcia skutków cywilnych
- 2.3. Postępowanie w związku ze sporządzeniem wpisu do akt stanu cywilnego
- 2.3.1. Podmiot obowiązku zawiadomienia kierownika u.s.c.
- 2.3.2. Postępowanie duchownego w sytuacji zwyczajnej
- 2.3.3. Postępowanie duchownego w niebezpieczeństwie śmierci
- 2.3.4. Kompetencje właściwego kierownika u.s.c.
- 2.3.5. Termin zawiadomienia u.s.c. o zawarciu małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi
- 2.3.6. Termin sporządzenia aktu małżeństwa cywilnego
- 2.3.7. Informacje w zawiadomieniu
- 2.3.8. Sposób zawiadomienia
- 2.3.9. Kontrola sądowa odmowy wpisu do akt stanu cywilnego
- 2.3.10. Walor prawny wpisu małżeństwa do akt stanu cywilnego
- 3. Autonomia sądownictwa kościelnego i państwowego w sprawach małżeńskich
- 4. Zasada współdziałania na rzecz małżeństwa i rodziny
- Literatura
- Rozdział XVII. KARNA I CYWILNA OCHRONA WOLNOŚCI SUMIENIA I RELIGII
- 1. Ochrona karna wolności myśli, sumienia i religii
- 1.1. Przestępstwo dyskryminacji religijnej
- 1.2. Przestępstwo złośliwego przeszkadzania w wykonywaniu aktu religijnego
- 1.3. Przestępstwo obrazy uczuć religijnych
- 2. Ochrona cywilna wolności sumienia
- 3. Ochrona tajemnicy spowiedzi w prawie procesowym
- 4. Klauzula sumienia
- 4.1. Sprzeciw sumienia wobec nakazu odbycia służby wojskowej
- 4.2. Sprzeciw sumienia lekarza w sprawie dokonania aborcji
- 5. Prawo do ochrony danych osobowych a ochrona wolności religijnej
- Literatura
- Rozdział XVIII. PRAWO WYZNANIOWE W UNII EUROPEJSKIEJ
- 1. Uwagi wstępne
- 2. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
- 3. Klauzula o kościołach w Traktacie Amsterdamskim
- 4. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej
- 5. Projekt Traktatu konstytucyjnego dla Europy
- 6. Traktaty reformujące Unię Europejską
- Literatura
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)